Thực phẩm không an toàn vẫn là một vấn đề đáng lo ngại tại tỉnh Thanh Hóa. Trong 6 tháng đầu năm 2025, tỉnh đã ghi nhận 2 vụ ngộ độc thực phẩm với 56 người mắc, trong đó có 2 người tử vong tại bản Co Cài, xã Trung Lý. Các chuyên gia y tế cho biết, mỗi loại thực phẩm đều có quy định riêng về ngưỡng an toàn và việc sử dụng thực phẩm không an toàn có thể gây ra các phản ứng tức thời như ngộ độc thực phẩm cấp tính, rối loạn tiêu hóa, buồn nôn, nôn, tiêu chảy…

Về lâu dài, việc tiếp xúc với các chất độc hại trong thực phẩm có thể gây rối loạn hoạt động của tế bào, ảnh hưởng nghiêm trọng đối với sức khỏe, phát sinh các bệnh như ung thư, suy gan, suy thận, ảnh hưởng đến hệ sinh sản… Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã xác định nhiều yếu tố trong chế độ dinh dưỡng và độc tố có liên quan đến nguy cơ ung thư, gồm: Chất bảo quản, phụ gia, tạo màu, tạo mùi bị lạm dụng có thể gây ung thư gan, dạ dày, đại tràng. Chất dioxin, aflatoxin, nitrosamine trong thực phẩm nhiễm nấm mốc hoặc chế biến không an toàn cũng có nguy cơ gây ung thư. Tích tụ kim loại nặng như chì, thủy ngân, cadimi có thể gây ảnh hưởng đến thận, gan và thậm chí là hệ thần kinh.

Mặc dù công tác đảm bảo an toàn thực phẩm (ATTP) đã được cấp ủy Đảng, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể quan tâm, nhiều địa phương đã hình thành và phát triển được các vùng sản xuất rau an toàn, một số doanh nghiệp đầu tư công nghệ vào canh tác, sản xuất rau, quả an toàn, nhưng vẫn còn nhiều bất cập trong quản lý. Trên địa bàn tỉnh vẫn còn tình trạng sản xuất, kinh doanh thực phẩm kém chất lượng, hết hạn sử dụng, thực phẩm không rõ nguồn gốc, sử dụng phụ gia, chất bảo quản thực phẩm ngoài danh mục cho phép.

Trong thời gian qua, Sở Y tế, Sở Nông nghiệp và Môi trường, Sở Công Thương đã kiểm tra và cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện ATTP cho 229 cơ sở; tiếp nhận và đăng tải theo quy định 142 bản tự công bố sản phẩm thực phẩm. Toàn tỉnh đã thành lập 975 đoàn kiểm tra liên ngành, chuyên ngành, tổ chức kiểm tra 24.080 cơ sở, trong đó 23.712 cơ sở đạt yêu cầu (chiếm 98,5%), phát hiện 368 cơ sở vi phạm (chiếm 1,5%); phạt tiền 276 cơ sở (chiếm 75% cơ sở vi phạm) với số tiền 1.074,5 triệu đồng; tịch thu, buộc tiêu hủy hơn 600 sản phẩm hàng hóa là bánh kẹo, thực phẩm đông lạnh không rõ nguồn gốc xuất xứ, 4.000kg da trâu bò bốc mùi, biến chất trị giá hơn 300 triệu đồng và nhiều sản phẩm hàng hóa là thực phẩm giả khác.

Để bảo đảm ATTP, bên cạnh sự vào cuộc của cơ quan quản lý nhà nước, chính quyền các địa phương, rất cần sự chủ động, tích cực từ phía người dân. Người tiêu dùng phải nâng cao nhận thức, hiểu biết, tự bảo vệ mình trước các loại thực phẩm “bẩn” bằng việc lựa chọn sử dụng sản phẩm có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, được chứng nhận an toàn; tránh dùng thực phẩm quá hạn, không nhãn mác, không rõ thành phần, để góp phần bảo vệ sức khỏe bản thân, gia đình và cộng đồng, ngăn ngừa những hệ lụy đáng tiếc có thể xảy ra.

Thị trường bánh Trung thu đang dần trở nên sôi động khi các doanh nghiệp lớn như Kinh Đô, Như Lan, Orion, Bibica… lần lượt tung ra các bộ sưu tập bánh trung thu năm 2025 với mẫu mã đa dạng và giá cả phong phú. Người tiêu dùng có thể tìm thấy các hộp bánh với giá từ 250.000 đến 500.000 đồng, thậm chí có những hộp bánh cao cấp có giá lên đến 2 triệu đồng.

Các doanh nghiệp cũng đẩy mạnh kênh phân phối qua các sàn thương mại điện tử như Shopee, TikTok Shop cùng các buổi livestream từ KOLs/KOCs để tiếp cận khách hàng một cách hiệu quả. Tuy nhiên, bên cạnh những sản phẩm chính hãng, bánh Trung thu ‘handmade’ đang trở thành xu hướng nhưng đồng thời cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro về an toàn thực phẩm.

Bà Nguyễn Thị Hồng Minh, Chủ tịch Hiệp hội Thực phẩm minh bạch, cho biết nhiều cơ sở sản xuất nhỏ lẻ vẫn sử dụng các chất tạo màu, tạo mùi không rõ nguồn gốc và thậm chí dùng hàn the trong nhân bánh, gây nguy cơ nhiễm khuẩn và lẫn tạp chất. Điều này đặt ra một thách thức lớn cho việc đảm bảo an toàn thực phẩm trong mùa Trung thu năm nay.

Để đảm bảo an toàn, bà Minh khuyến cáo người tiêu dùng không nên chỉ tin vào niềm tin mà cần yêu cầu các cơ sở sản xuất cung cấp thông tin về nguồn gốc và quá trình sản xuất. Người tiêu dùng cũng nên ưu tiên chọn mua bánh từ các doanh nghiệp lớn, có uy tín trên thị trường và có thông tin rõ ràng về thành phần dinh dưỡng và hạn sử dụng.

Tại tọa đàm ‘Chống hàng giả, hàng gian – Làm sạch thị trường, bảo vệ niềm tin’, PGS. TS. Phạm Khánh Phong Lan, Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP.HCM, cho biết sở sẽ lập các đoàn kiểm tra để giám sát hoạt động của các cơ sở sản xuất bánh Trung thu, đặc biệt là những cơ sở sản xuất nhỏ lẻ và bánh ‘nhà làm’. Những cơ sở sản xuất không tuân thủ các quy định về an toàn thực phẩm sẽ bị xử lý nghiêm.

Các chuyên gia cũng khuyến cáo người tiêu dùng nên cẩn thận khi mua bánh Trung thu, đặc biệt là bánh ‘handmade’ từ các cơ sở sản xuất nhỏ lẻ. Người tiêu dùng cần yêu cầu thông tin rõ ràng về nguồn gốc và quá trình sản xuất, cũng như kiểm tra kỹ bao bì và hạn sử dụng của sản phẩm trước khi mua.

Cuối cùng, để đảm bảo an toàn cho sức khỏe, người tiêu dùng nên ưu tiên chọn mua bánh từ các doanh nghiệp lớn, có uy tín trên thị trường và có thông tin rõ ràng về thành phần dinh dưỡng và hạn sử dụng. Đồng thời, các cơ quan chức năng cũng cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát để đảm bảo thị trường bánh Trung thu an toàn và minh bạch.