Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam vừa ban hành hướng dẫn mới về việc sắp xếp, tinh gọn và hợp nhất các hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ tại cấp tỉnh và cấp xã. Quá trình này cần đảm bảo các quyền và nghĩa vụ hợp pháp của các tổ chức hội theo quy định của pháp luật, cũng như duy trì tính liên tục trong các nhiệm vụ và hoạt động của họ.

Hướng dẫn nêu rõ, việc sắp xếp các hội theo đơn vị hành chính mới cần được thực hiện một cách linh hoạt. Cụ thể, đối với các hội hoạt động ở phạm vi cấp tỉnh hoặc cấp xã có cùng tên, lĩnh vực và đối tượng hoạt động, việc hợp nhất sẽ giữ nguyên tên hội cấp tỉnh hoặc xã theo đơn vị hành chính mới. Trong trường hợp một tỉnh hoặc xã có hội hoạt động trong khi tỉnh hoặc xã khác không có hội cùng tên và lĩnh vực hoạt động, hội hoạt động ở tỉnh hoặc thành phố trước khi sáp nhập sẽ tiếp tục hoạt động theo đơn vị hành chính mới.

Bên cạnh đó, việc tinh gọn bộ máy tham mưu giúp việc sẽ được áp dụng đối với tất cả các hội quần chúng được Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ. Tại cấp tỉnh, những hội như Hội Nhà báo, Hội Luật gia, Hội Chữ thập đỏ, Hội Nhà văn, Liên hiệp Khoa học và Kỹ thuật, Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật, Liên hiệp các tổ chức Hữu nghị, Liên minh Hợp tác xã, và Đoàn Luật sư sẽ thực hiện sắp xếp không quá 2 bộ phận tham mưu giúp việc. Đối với các tổ chức hội khác, việc sắp xếp sẽ chỉ còn văn phòng hội tham mưu và giúp việc chung.

Về việc hợp nhất các hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ, đối với những tổ chức hội không thống nhất được việc hợp nhất, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh sẽ trình cấp có thẩm quyền để hoạt động theo nguyên tắc tự nguyện, tự quản và tự đảm bảo kinh phí. Nhà nước sẽ chỉ hỗ trợ kinh phí khi giao nhiệm vụ cụ thể, thay vì giao ổn định hàng năm như hiện nay.

Căn cứ vào tình hình thực tiễn, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ cấp tỉnh sẽ tham mưu cho Ban Thường vụ tỉnh, thành ủy sắp xếp và hợp nhất các tổ chức hội quần chúng có chức năng, nhiệm vụ, đối tượng, tính chất và nội dung hoạt động tương đồng theo một trong hai phương án được đưa ra.

Về tài chính, trong năm 2025, nguồn ngân sách nhà nước sẽ được sử dụng theo dự toán đã được phê duyệt cho các hội. Từ năm 2026, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh và cấp xã sẽ đóng vai trò là đầu mối chủ trì, tập hợp lập dự toán và trình cấp có thẩm quyền phê duyệt, phân bổ để các tổ chức hội quần chúng cùng cấp hoạt động.

Danh sách 30 hội do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ cũng đã được ban hành, bao gồm các hội như Liên hiệp các hội Khoa học và kỹ thuật Việt Nam, Liên hiệp các tổ chức Hữu nghị Việt Nam, Liên hiệp các hội Văn học nghệ thuật Việt Nam, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, Hội Nhà văn Việt Nam, Hội Nhà báo Việt Nam, Hội Luật gia Việt Nam, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam, Hội Chữ thập đỏ Việt Nam, Liên đoàn Luật sư Việt Nam và nhiều hội khác.

Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam vừa tổ chức một hội nghị quan trọng để thu thập ý kiến về đề án sắp xếp và tinh gọn các hội quần chúng do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ. Hội nghị này có sự tham gia của lãnh đạo 30 hội quần chúng, các đại biểu đã tập trung thảo luận về các quan điểm, nguyên tắc, và tiêu chí để sắp xếp cũng như tinh gọn các hội này.

Các đại biểu đã trao đổi về việc phân loại các hội theo nhóm chức năng, nhiệm vụ; đánh giá về quy mô, phạm vi ảnh hưởng của từng hội; tính đặc thù của từng tổ chức; khả năng tự chủ về tài chính; cũng như các cam kết quốc tế liên quan. Việc sắp xếp và tinh gọn các hội quần chúng được coi là cần thiết để cụ thể hóa các chủ trương của Đảng và đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong giai đoạn hiện nay.

Nghị quyết số 18 ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa 12 đã chỉ rõ: “Rà soát và sắp xếp lại các tổ chức hội, liên hiệp hội; khắc phục tình trạng tổ chức nhiều hội không cần thiết, hoạt động kém hiệu quả hoặc trùng lặp về chức năng, nhiệm vụ; giảm dần và tiến tới chấm dứt cấp kinh phí thường xuyên từ ngân sách Nhà nước cho các hội hoạt động không hiệu quả”. Hội nghị Trung ương 11 khóa 13 cũng đã thống nhất chủ trương sắp xếp, tinh gọn, hợp nhất tổ chức bộ máy của MTTQ Việt Nam và các đoàn thể chính trị – xã hội, hội quần chúng do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ.

Theo đó, các tổ chức chính trị – xã hội cùng 30 hội quần chúng sẽ được sắp xếp lại theo mô hình trực thuộc Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam. Mục tiêu là giảm đầu mối, tránh chồng chéo nhiệm vụ và nâng cao hiệu quả hoạt động của các tổ chức này.

Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, Hà Thị Nga, cho biết đề án sắp xếp các hội quần chúng đã được xây dựng trên tinh thần giảm đầu mối, tinh gọn tổ chức và đổi mới phương thức hoạt động của các hội được Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ. Đề án sử dụng 6 tiêu chí quan trọng để đánh giá và sắp xếp các hội, bao gồm: tính cần thiết theo định hướng chiến lược phát triển đất nước; tình trạng trùng lặp về chức năng và đối tượng; quy mô hoạt động và phạm vi ảnh hưởng; khả năng tự chủ về tài chính và nhân lực; yếu tố lịch sử và các cam kết quốc tế; và cuối cùng là tính đặc thù của đối tượng quần chúng mà hội phục vụ.

Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam sẽ tiếp thu các ý kiến từ hội nghị để hoàn thiện đề án. Đề án này sẽ được trình Bộ Chính trị xem xét và quyết định trước ngày 31/8/2025. Mục tiêu đặt ra là sau khi đề án được phê duyệt, các hội quần chúng do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ sẽ hoạt động hiệu quả hơn, phát huy mạnh mẽ vai trò của các tổ chức hội trong thời gian tới.