Thuốc giả đang trở thành một vấn đề nhức nhối trong xã hội, không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân mà còn làm xói mòn niềm tin vào hệ thống y tế. Cục Quản lý dược (Bộ Y tế) đã phát đi cảnh báo về một loại thuốc giả có chứa hoạt chất Theophyllin, được sử dụng để điều trị các bệnh lý về hô hấp. Tuy nhiên, hàm lượng hoạt chất trong thuốc chỉ đạt 6,3% so với công bố trên nhãn, khiến thuốc gần như không có hiệu lực điều trị.

Tình trạng thuốc giả, thực phẩm chức năng giả và thực phẩm bảo vệ sức khỏe không rõ nguồn gốc đang ngày càng gia tăng tại nhiều địa phương. Bộ Y tế đã yêu cầu điều tra nguồn gốc lô thuốc dạ dày giả mang nhãn hiệu NEXIUM 40 mg Enterik Kapli Pellet Tablet (Esomeprazol) do không đạt chất lượng. Điều này cho thấy sự cần thiết phải tăng cường quản lý và kiểm soát chất lượng thuốc trên thị trường.

Theo TS. Tạ Mạnh Hùng, Phó cục trưởng Cục Quản lý dược, một trong những nguyên nhân chính khiến tình trạng thuốc giả vẫn tồn tại là do chế tài xử phạt còn nhẹ, chưa đủ sức răn đe. Ông nhấn mạnh cần nâng cao chế tài xử phạt và đẩy mạnh phối hợp giữa các cơ quan pháp luật để truy vết và triệt phá tận gốc các đường dây sản xuất, buôn bán thuốc giả. Sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng là chìa khóa để giải quyết vấn đề này.

Bộ Y tế đang triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an, Bộ Công thương, Cục Hải quan và các địa phương nhằm siết chặt quản lý, kiểm tra, kiểm soát và xử lý nghiêm vi phạm. Bộ cũng đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra các cơ sở sản xuất, phân phối, đặc biệt tập trung vào các kênh thương mại điện tử. Điều này giúp ngăn chặn việc buôn bán thuốc giả trên các nền tảng trực tuyến.

Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên đã đánh giá cao tính thời sự và ý nghĩa thực tiễn của việc chống thuốc giả. Ông đề nghị các chuyên gia tập trung thảo luận vào hai vấn đề then chốt: hệ thống pháp luật và tổ chức thực hiện. Theo ông, cần rà soát kỹ lưỡng các quy định pháp lý hiện hành để phát hiện các lỗ hổng, từ đó kịp thời bổ sung, hoàn thiện. Sự hoàn thiện hệ thống pháp luật sẽ giúp tăng cường hiệu quả trong việc chống thuốc giả.

Ông đặc biệt nhấn mạnh vai trò của ứng dụng công nghệ trong quản lý dược phẩm. Ngành y tế cần đẩy mạnh chuyển đổi số, xây dựng hệ thống thông tin minh bạch, dễ tra cứu cho người dân và cơ sở kinh doanh. Điều này sẽ giúp người dân có thể dễ dàng truy xuất nguồn gốc của thuốc và các sản phẩm y tế khác. Công nghệ sẽ là công cụ quan trọng giúp kiểm soát và ngăn chặn việc buôn bán thuốc giả.

Chống thuốc giả không chỉ là nhiệm vụ của ngành y tế, mà là cuộc chiến toàn xã hội. Cần có chế tài mạnh, công nghệ kiểm soát hiện đại và vai trò cảnh giác từ mỗi người dân để đẩy lùi vấn nạn này. Mỗi người dân cần có kiến thức và ý thức về nguy hại của thuốc giả, từ đó tích cực tham gia vào việc phòng chống và báo cáo các trường hợp nghi ngờ.

Cuối cùng, việc chống thuốc giả cần được thực hiện một cách triệt để và liên tục. Bộ Y tế và các cơ quan chức năng cần tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động kiểm tra, thanh tra và xử lý nghiêm các vi phạm. Đồng thời, người dân cũng cần được tuyên truyền và hướng dẫn về cách nhận biết thuốc giả và cách phòng tránh. Chỉ khi có sự tham gia và hỗ trợ của toàn xã hội, chúng ta mới có thể đẩy lùi được vấn nạn thuốc giả.

Thực trạng thuốc giả, thực phẩm giả kém chất lượng và quảng cáo sai sự thật đang trở thành vấn đề nhức nhối trên thị trường, đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe của cộng đồng. Mặc dù đã có nhiều nỗ lực từ các cơ quan chức năng, nhưng việc xử lý triệt để các vi phạm vẫn còn nhiều khó khăn do cơ chế hậu kiểm còn bất cập và quy định chưa đồng bộ. Các doanh nghiệp vi phạm thường dễ dàng tái phạm do các chế tài xử phạt còn nhẹ và chưa đủ sức răn đe.

Từ khi Nghị định 15/2018/NĐ-CP được ban hành, nhiều loại dược phẩm và thực phẩm đã được chuyển từ khâu tiền kiểm sang hậu kiểm. Tuy nhiên, thực tế đã cho thấy rằng việc vận dụng cơ chế hậu kiểm thuần túy đối với một số nhóm sản phẩm có nguy cơ cao như thực phẩm chức năng, dược liệu, đã bộc lộ nhiều rủi ro.

Ông Nguyễn Tiến Đạt, Phó Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường Thành phố Hồ Chí Minh, đã nêu lên một thách thức lớn trong việc kiểm soát chất lượng sản phẩm là việc lấy mẫu kiểm nghiệm và khâu thu hồi hay truy xuất sản phẩm không đạt tiêu chuẩn. Ngoài ra, việc quảng cáo quá công dụng hoặc không chính xác về sản phẩm cũng gây ra nhiều vấn đề.

Theo báo cáo của Sở Y tế Thành phố Hồ Chí Minh, trong năm qua, đã có hàng trăm mẫu dược phẩm và thực phẩm được lấy để kiểm tra, và đã phát hiện ra nhiều mẫu không đạt tiêu chuẩn. Tuy nhiên, con số này vẫn chưa tương xứng với quy mô thực tế của thị trường.

Để giải quyết vấn đề này, nhiều chuyên gia và cơ quan chức năng đã đề xuất cần có những giải pháp mạnh mẽ hơn. Ông Nguyễn Tiến Đạt đề xuất cần sớm có định nghĩa rõ ràng về các khái niệm như ‘thuốc giả’, ‘sữa giả’, ‘thực phẩm chức năng giả’ để làm căn cứ xử lý. Ông cũng đề xuất cần bổ sung rõ vai trò của sở vào Luật An toàn thực phẩm để tạo cơ sở pháp lý thống nhất.

Phó Giám đốc Sở Y tế thành phố Nguyễn Hoài Nam cho rằng việc vận hành mô hình chính quyền 2 cấp chính là điểm cộng cho công tác kiểm tra, giám sát cơ sở y tế. Ông cũng đề xuất cần xây dựng thêm quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với thực phẩm để giúp cho việc kiểm tra đúng đối tượng hơn.

Đại diện ngành y tế Thành phố Hồ Chí Minh cũng kiến nghị gửi Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, sửa đổi Luật Hình sự theo hướng mở rộng phạm vi áp dụng và tăng khung hình phạt đối với hành vi sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng. Đồng thời, cần bổ sung mức xử phạt đối với hành vi tiếp tay, bao che cho hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng gian, hàng giả, hàng kém chất lượng gây ảnh hưởng đến sức khỏe người dân.

Công an TP.HCM đã phát hiện và xử lý 9 vụ việc liên quan đến sản xuất, buôn bán thuốc và thực phẩm chức năng giả trong thời gian qua. Mới đây, Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội đã tiến hành khảo sát về việc thực hiện chính sách pháp luật về phòng chống thuốc giả, thực phẩm giả tại TP.HCM.

TP.HCM là thành phố lớn với hơn 13,7 triệu dân sau khi sáp nhập. Trên địa bàn thành phố hiện có 164 bệnh viện công lập cùng hàng chục ngàn cơ sở sản xuất, kinh doanh dược phẩm và thực phẩm. Đây cũng là đầu mối phân phối thuốc lớn cho cả nước. Do đó, việc kiểm soát chất lượng thuốc và thực phẩm tại đây là rất quan trọng.

Trong thời gian vừa qua, Công an TP.HCM đã kịp thời phát hiện và xử lý 9 vụ vi phạm liên quan đến thuốc và thực phẩm giả. Đáng chú ý, đã triệt phá đường dây sản xuất, buôn bán thuốc chữa bệnh giả, thu giữ 1.164 thùng thuốc thành phẩm và nguyên liệu dùng để điều trị các bệnh về xương khớp, trĩ, phong ngứa… Ngoài ra, còn thu giữ gần 1.600kg bột nguyên liệu không rõ nguồn gốc, xuất xứ để sản xuất thuốc chữa bệnh giả, hàng trăm ký nguyên liệu bao bì, nhãn hiệu, vỏ hộp thuốc các loại cùng dây chuyền, máy móc sản xuất thuốc.

Thuốc giả được đem đi tiêu thụ chủ yếu tại các tỉnh miền Tây Nam Bộ thông qua các xe vận chuyển hàng hóa tuyến miền Tây – TP.HCM. Tháng 1-2024, Công an TP.HCM đã phối hợp với Công an tỉnh Bình Dương (cũ) bắt quả tang 1 cơ sở thực hiện hành vi sản xuất sữa giả tại TP Dĩ An (cũ). Tổng trị giá khoảng 14 tỉ đồng. Kẻ làm hàng giả đã tổ chức sản xuất và buôn bán sữa giả các nhãn hiệu của Công ty Abbott, gồm: Ensure, Ensure Gold, Glucerna….

Từ tháng 1-2024 đến tháng 6-2025, Sở Y tế và phòng y tế quận, huyện, TP Thủ Đức (cũ) đã kiểm tra 7.739 cơ sở kinh doanh dược, xử lý 92 cơ sở vi phạm. Trong đó, phát hiện và xử lý vi phạm về buôn lậu, hàng giả, gian lận thương mại lĩnh vực dược là 36 cơ sở.

Ông Nguyễn Hoài Nam, phó giám đốc Sở Y tế TP.HCM, nhận định việc sản xuất, buôn bán thuốc giả, thực phẩm giả là một hoạt động phi pháp nhưng mang lại lợi nhuận cao. Tình hình sản xuất và kinh doanh hàng giả hiện nay diễn ra hết sức phức tạp với nhiều phương thức, thủ đoạn tinh vi. Quá trình sản xuất thuốc giả bố trí cùng lúc tại nhiều địa điểm, sử dụng mạng xã hội hoặc ứng dụng giao hàng tận nhà để mua hoặc bán nhằm che giấu địa điểm.

Ông Nam cũng cho biết, Sở Y tế TP.HCM kiến nghị Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, sửa đổi Luật Hình sự theo hướng mở rộng phạm vi áp dụng và tăng khung hình phạt; bổ sung mức xử phạt nặng đối với hành vi tiếp tay, bao che cho hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng gian, hàng giả, hàng kém chất lượng gây ảnh hưởng đến sức khỏe nhân dân.

Bộ Y tế sớm hoàn thiện quy hoạch hệ thống kiểm nghiệm để tăng cường công tác kiểm tra chất lượng thuốc, thực phẩm. Bộ Tài chính hướng dẫn các địa phương xây dựng kho lưu giữ, bảo quản tang vật, vật chứng cho các lực lượng chức năng để phục vụ công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại.

Nhìn chung, việc sản xuất và buôn bán thuốc giả, thực phẩm giả là một vấn đề nghiêm trọng cần được giải quyết. Các cơ quan chức năng cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm để bảo vệ sức khỏe của người dân.

Trước tình hình này, người dân cũng cần nâng cao cảnh giác và kiến thức về cách nhận biết hàng giả, hàng kém chất lượng. Khi phát hiện các trường hợp nghi ngờ, người dân cần báo cáo ngay cho cơ quan chức năng để có biện pháp xử lý kịp thời.

Có thể thấy, việc phòng chống thuốc giả, thực phẩm giả là một cuộc chiến lâu dài và cần sự tham gia của nhiều bên. Cơ quan chức năng cần có các biện pháp quyết liệt và đồng bộ để ngăn chặn tình trạng này.

Một đường dây buôn bán thuốc giả với quy mô lớn vừa bị phát hiện tại Lebanon, với giá trị ước tính lên đến hơn 30 triệu USD. Vụ việc này không chỉ gây ra lo ngại về sự an toàn của sức khỏe cộng đồng mà còn đặt ra một cảnh báo nghiêm trọng về hệ thống kiểm soát dược phẩm lỏng lẻo tại quốc gia này.

Theo kết quả điều tra ban đầu, các loại thuốc giả này được nhập lậu thông qua sân bay quốc tế Beirut, sau đó được phân phối đến các hiệu thuốc và cơ sở y tế như hàng chính ngạch. Nhóm đối tượng đứng sau đường dây này đã sử dụng bao bì giả mạo để biến thuốc kém chất lượng thành sản phẩm của những thương hiệu dược phẩm uy tín. Các nguồn cung thuốc chủ yếu đến từ Thổ Nhĩ Kỳ, Ai Cập và Anh. Sau khi vận chuyển vào Lebanon, các lô hàng được dán nhãn hiệu giả và đưa vào lưu thông rộng rãi, khiến không ít bệnh nhân và bác sĩ lầm tưởng là thuốc thật.

Ít nhất 5 đối tượng liên quan đến đường dây này đã được xác định, trong đó có Mohammed Khalil, anh trai của một cựu Bộ trưởng Tài chính, và Mary Fawza, chủ một hiệu thuốc lớn ở Beirut, bị tình nghi giữ vai trò điều phối. Đáng chú ý, một nhân viên an ninh tại sân bay cũng đã bị bắt giữ vì hành vi tiếp tay cho việc nhập khẩu bất hợp pháp.

Sự việc càng trở nên nghiêm trọng khi có những ca bệnh chịu hậu quả trực tiếp từ thuốc giả. Một trường hợp điển hình là nữ bệnh nhân 30 tuổi tên Fadia Makawi, đang điều trị ung thư vú, đã mua thuốc Imfinzi từ chợ đen với giá 900 USD/lọ, nhưng thuốc bị kết tủa ngay trước khi tiêm. Nhờ phát hiện kịp thời của bác sĩ, ca điều trị đã được dừng lại, tránh nguy cơ tử vong trong gang tấc.

Dưới sự chỉ đạo của Thẩm phán Dora al-Khazen, nhà chức trách Lebanon đã phát động chiến dịch kiểm tra khẩn cấp trên toàn quốc. Nhiều hiệu thuốc bị đình chỉ hoạt động, hàng nghìn hộp thuốc nghi ngờ là hàng giả bị thu giữ để phục vụ công tác điều tra.

Trước mức độ nghiêm trọng của vụ việc, Quốc hội Lebanon đã triệu tập một phiên họp khẩn cấp. Tại đây, một số nghị sĩ đưa ra cảnh báo rằng có thể “tới một phần ba số lượng thuốc đang lưu hành là giả”, một con số gây sốc đối với cả hệ thống y tế và người dân.

Kể từ năm 2019, Lebanon lâm vào khủng hoảng tài chính trầm trọng, khiến đồng nội tệ mất giá, dự trữ ngoại tệ cạn kiệt. Việc nhập khẩu thuốc chính hãng trở nên khó khăn, dẫn đến tình trạng khan hiếm trên diện rộng. Trong bối cảnh đó, nhiều người dân buộc phải tìm đến thị trường chợ đen – nơi thuốc giả dễ dàng trà trộn mà khó bị phát hiện.

Vụ bê bối lần này phơi bày rõ ràng những kẽ hở nghiêm trọng trong hệ thống quản lý dược phẩm tại Lebanon. Việc thuốc giả thâm nhập vào các cơ sở y tế cho thấy thiếu hụt cả ở khâu kiểm định, giám sát, minh bạch thông tin nguồn gốc sản phẩm.

Các chuyên gia kêu gọi chính phủ khẩn trương cải cách hệ thống dược, trong đó ưu tiên triển khai công nghệ truy xuất nguồn gốc, tăng cường năng lực thanh tra và xử lý hình sự các hành vi vi phạm nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng.

Trong bối cảnh khủng hoảng y tế kéo dài, việc đảm bảo người dân được tiếp cận thuốc điều trị chất lượng, đúng giá và đúng nguồn gốc trở thành nhiệm vụ tối thượng của ngành y tế Lebanon.