Xuất khẩu ô tô từ Trung Quốc đang tạo nên làn sóng mới trên thị trường ô tô toàn cầu, khi hàng loạt xe giá rẻ đổ vào các quốc gia, kéo theo cuộc chiến giá lan tỏa từ các showroom ở Mexico đến Malaysia. Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đang hướng tới biên lợi nhuận cao hơn ở thị trường nước ngoài, điều này có thể dẫn đến sự cạnh tranh khốc liệt hơn trên thị trường toàn cầu.

Trước tình trạng cạnh tranh gay gắt tại thị trường nội địa, các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đang tìm kiếm cơ hội mới ở thị trường quốc tế. Tuy nhiên, tại Trung Quốc, thị trường ô tô lớn nhất thế giới, nhiều hãng sản xuất đang phải đối mặt với khó khăn do tình trạng dư thừa công suất. Viện Nghiên cứu Ô tô Gasgoo cho biết, trong số khoảng 70 hãng sản xuất xe đang hoạt động tại Trung Quốc năm ngoái, chỉ có khoảng 15% đạt tỷ lệ sử dụng công suất nhà máy từ 70% trở lên. Điều này cho thấy ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc đang đối mặt với khủng hoảng mang tính cơ cấu.

Để mở rộng thị trường, các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đang đẩy mạnh xuất khẩu ra khắp toàn cầu, trừ Mỹ, nơi thuế quan quá cao khiến thị trường này trở nên khó tiếp cận. Trung Quốc hiện đã vượt Nhật Bản và Đức để trở thành quốc gia xuất khẩu ô tô lớn nhất thế giới. Sự gia tăng xuất khẩu ô tô của Trung Quốc đã góp phần vào sự thay đổi trong cơ cấu thị trường ô tô toàn cầu.

Tuy nhiên, thị trường nước ngoài không phải lúc nào cũng là nơi trú ẩn an toàn. Các yếu tố địa chính trị và chi phí thiết lập mạng lưới phân phối quốc tế có thể cản trở những doanh nghiệp yếu kém. Quá trình thanh lọc của ngành ô tô Trung Quốc có thể mới chỉ bắt đầu. Sự cạnh tranh gay gắt trong ngành ô tô Trung Quốc đã dẫn đến sự thay đổi trong cơ cấu thị trường, khi các doanh nghiệp nhỏ và yếu kém dần bị loại bỏ.

Lấy ví dụ, vào năm 2009, BYD gần như là hãng xe điện quy mô duy nhất tại Trung Quốc. Đến năm 2025, hàng trăm công ty chen chân vào thị trường. Tính đến tháng 5/2025, BYD vẫn là người dẫn đầu tuyệt đối, chiếm khoảng 27% thị phần xe điện bán lẻ tại Trung Quốc, nhưng vẫn còn khoảng 120 thương hiệu khác cạnh tranh nhau cho 37% thị phần còn lại. Điều này cho thấy sự cạnh tranh gay gắt trong ngành ô tô Trung Quốc và sự thay đổi trong cơ cấu thị trường.

Trong bối cảnh này, các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc cần phải thích nghi và đổi mới để tồn tại và phát triển. Họ cần phải cải thiện chất lượng sản phẩm, giảm giá thành và tăng cường dịch vụ để cạnh tranh với các đối thủ khác. Đồng thời, các chính phủ cũng cần phải có chính sách hỗ trợ để giúp ngành ô tô Trung Quốc phát triển bền vững.

Ngành công nghiệp xe điện Trung Quốc đã trải qua một giai đoạn phát triển đáng kể, chuyển đổi từ những chiến binh giá rẻ trong nước thành những đối thủ cạnh tranh toàn cầu. Hiện tại, sáu trong số mười nhà sản xuất xe điện hàng đầu thế giới là các công ty đến từ Trung Quốc, bao gồm Geely, Li Auto và Wuling. Những công ty này đang tích cực xây dựng một đế chế ô tô trải dài từ Brazil đến Thái Lan và tạo dựng hệ sinh thái sản xuất và dịch vụ toàn diện ở thị trường nước ngoài.

Sự phát triển của ngành công nghiệp xe điện Trung Quốc đặt ra câu hỏi về khả năng duy trì lợi thế về chi phí và xây dựng lòng trung thành cũng như chất lượng dịch vụ của các thương hiệu này. BYD, một trong những nhà sản xuất xe điện hàng đầu Trung Quốc, đã đặt mục tiêu tăng gần gấp đôi doanh số bán hàng quốc tế lên 800.000 xe vào năm 2025. Để đạt được mục tiêu này, công ty đã đầu tư mạnh mẽ vào việc xây dựng cơ sở hạ tầng, bao gồm các trung tâm nghiên cứu và phát triển tại Brazil và Hungary, cũng như thiết lập các kho phụ tùng ở nước ngoài.

Các công ty Trung Quốc khác, chẳng hạn như Geely, Li Auto, Chery và GAC, cũng đang áp dụng chiến lược nội địa hóa tương tự. Họ đang xây dựng dây chuyền sản xuất, mạng lưới đại lý và trung tâm dịch vụ trên nhiều châu lục, tạo việc làm tại địa phương và giúp chính phủ các nước cởi mở hơn với ngành ô tô Trung Quốc. Chiến lược này không chỉ giúp các công ty Trung Quốc tăng cường sự hiện diện trên thị trường toàn cầu mà còn đóng góp vào sự phát triển kinh tế của các quốc gia mà họ hoạt động.

Lợi thế cạnh tranh của các công ty Trung Quốc xuất phát từ việc cắt giảm chi phí mạnh mẽ trong toàn bộ chuỗi giá trị, giúp xe Trung Quốc có khả năng cạnh tranh cao về giá. Theo số liệu thống kê, các thương hiệu Trung Quốc đã thống trị các thị trường đang phát triển vào năm ngoái, chiếm 85% doanh số bán xe điện tại cả Brazil và Thái Lan. Điều này cho thấy sự dẫn đầu của các công ty Trung Quốc trong lĩnh vực xe điện tại các thị trường mới nổi.

Tuy nhiên, tốc độ mở rộng nhanh chóng của ngành công nghiệp xe điện Trung Quốc cũng che giấu một nỗi đau đáng kể. Kể từ năm 2018, hơn 400 công ty xe điện Trung Quốc đã đóng cửa. Dự báo chỉ có 15 trong số 130 nhà sản xuất hiện tại sẽ tồn tại đến năm 2030. Những công ty sống sót sẽ đại diện cho những người chơi hiệu quả và sáng tạo nhất trong ngành.

Các chuyên gia cho rằng, việc sản xuất nội địa hóa mang lại giải pháp cho cả hai vấn đề và cũng tạo ra việc làm tại địa phương – điều khiến các chính phủ dễ dàng chào đón các thương hiệu Trung Quốc hơn. Tuy nhiên, ngành công nghiệp xe điện Trung Quốc cũng đang đối mặt với thách thức về chất lượng dịch vụ và bảo dưỡng. Nếu không thể bảo dưỡng hoặc cung cấp phụ tùng nhanh chóng, người mua sẽ phải đau đầu.

Tóm lại, ngành công nghiệp xe điện Trung Quốc đã đạt đến giai đoạn trưởng thành và đang trở thành đối thủ cạnh tranh toàn cầu. Tuy nhiên, để tồn tại và phát triển trong ngành công nghiệp này, các công ty Trung Quốc cần phải duy trì lợi thế về chi phí và xây dựng lòng trung thành cũng như chất lượng dịch vụ.