Hiện nay, bệnh lý tim mạch đang có xu hướng trẻ hóa, do đó, người dân không nên chủ quan với những chỉ số nguy cơ thấp. Nhiều người trẻ tưởng chừng khỏe mạnh nhưng lại đang tự đặt mình vào tình huống nguy hiểm.

Nhồi máu cơ tim, đột quỵ là những bệnh lý thường được cho là chỉ xảy ra ở người cao tuổi, tuy nhiên, hiện nay các bệnh lý này ngày càng xuất hiện nhiều hơn ở người trẻ tuổi, thậm chí cả những người ở độ tuổi 20-30. Tại Hội nghị Khoa học thường niên của Bệnh viện Nhân dân Gia Định ngày 2/8, PGS.TS.BS Hoàng Văn Sỹ – Trưởng khoa Nội Tim mạch, Bệnh viện Chợ Rẫy, đã đưa ra cảnh báo về vấn đề này.

Ông cho biết, nhóm tuổi 20-40 gần như luôn nằm trong vùng nguy cơ thấp đối với biến cố tim mạch trong 10 năm tới. Vì vậy, phần lớn không được chỉ định điều trị hoặc can thiệp sớm. Nhưng chính điều đó lại dễ tạo ra tâm lý chủ quan, và đây chính là cái bẫy nguy hiểm của cơ thể.

Theo PGS.TS.BS Hoàng Văn Sỹ, cứ 4 người mắc bệnh tim mạch do xơ vữa thì có 1 người trong độ tuổi từ 20 đến 54. Đây là nhóm tuổi lao động chính, thường gánh vác nhiều trách nhiệm trong gia đình và xã hội nên dễ có tâm lý ‘ngại’ khám bệnh, tự cho rằng bản thân vẫn còn khỏe mạnh. Tuy nhiên, chính họ lại là nhóm có nguy cơ tổn thất lớn nhất nếu xảy ra đột ngột các biến cố y tế như đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim.

Đáng lưu ý, khi người trẻ bị đột quỵ, chi phí điều trị thường cao hơn khoảng 1,5 lần so với người lớn tuổi do thời gian phục hồi kéo dài và phức tạp hơn. Bên cạnh đó, họ còn đối mặt với mất mát lớn về năng suất lao động, chi phí gián tiếp và gánh nặng tâm lý cho cả gia đình.

TS.BS Võ Văn Tân – Trưởng khoa Nội Tim mạch của Bệnh viện Nhân Dân Gia Định cho biết: ‘Tại Bệnh viện Nhân dân Gia Định, mỗi năm tiếp nhận khoảng 2.200 ca đột quỵ mới, trong đó 15-20% là bệnh nhân dưới 40 tuổi. Điều này cho thấy đột quỵ không còn là căn bệnh của người lớn tuổi mà có thể tấn công bất kỳ ai’.

Các chuyên gia cho biết, các yếu tố nguy cơ như: cholesterol cao, hút thuốc, lười vận động, ăn uống không lành mạnh, thiếu ngủ, stress kéo dài… nếu âm thầm tồn tại trong 10-20 năm có thể gây tổn thương nghiêm trọng mạch máu và dẫn đến biến cố tim mạch sớm.

Ngoài ra, bệnh lý nền (rối loạn nhịp tim, rối loạn mỡ máu, tiểu đường) và bệnh lý tự miễn (như lupus ban đỏ hệ thống gây tắc mạch máu não) cũng là nguyên nhân tiềm ẩn.

Các phương pháp đánh giá nguy cơ ngắn hạn hiện nay (10 năm) có thể bỏ sót nhiều người trẻ đang tích tụ nguy cơ theo thời gian. Bởi những mảng xơ vữa âm thầm hình thành trong cơ thể qua nhiều năm, đến khi phát hiện thì biến cố đã đến gần.

Hiện nay, giới chuyên gia đang chuyển sang cách tiếp cận mới, đánh giá nguy cơ tim mạch dài hạn (lifetime risk) và nguy cơ tích lũy theo thời gian để kịp thời phát hiện và can thiệp sớm – ngay cả ở nhóm nguy cơ thấp.

Người trẻ cần thay đổi nhận thức và hành vi ngay từ hôm nay, chủ động đi khám sức khỏe định kỳ, kiểm soát các yếu tố nguy cơ, tập luyện thể dục đều đặn, ăn uống lành mạnh và giảm thiểu stress. Đồng thời, hệ thống y tế cũng cần xây dựng chiến lược dự phòng sớm, toàn diện, phối hợp giữa ngành y tế – truyền thông – giáo dục và cộng đồng.

‘Chúng ta không thể chờ đến khi xuất hiện triệu chứng mới bắt đầu lo lắng. Cần hành động sớm để bảo vệ thế hệ tương lai khỏi gánh nặng tim mạch’, PGS.TS Hoàng Văn Sỹ khuyến cáo.

Tim mạch và đột quỵ là những chủ đề nóng tại Hội nghị khoa học thường niên năm 2025 của Bệnh viện Nhân dân Gia Định.

Đột quỵ não có thể âm thầm rình rập và đe dọa bất kỳ ai, bất kể tuổi tác hay tiền sử gia đình. Đặc biệt, số người trẻ tuổi (từ 20 đến 55 tuổi) mắc đột quỵ đang ngày càng gia tăng, trở thành vấn đề đáng lo ngại của cộng đồng hiện nay.

Các chuyên gia hy vọng rằng, thông qua các hoạt động truyền thông và giáo dục, sẽ giúp nâng cao nhận thức của cộng đồng về nguy cơ và cách phòng ngừa đột quỵ, tim mạch.

Một nghiên cứu mới đây đã chỉ ra rằng tình trạng đột quỵ đang ngày càng trẻ hóa và không chỉ do thói quen ăn uống không lành mạnh mà còn do những lý do bất ngờ khác. Các nhà khoa học từ Đại học Nam Úc đã thực hiện một nghiên cứu lớn trên hơn 293.770 thanh thiếu niên từ 12-17 tuổi, đến từ 73 quốc gia trên khắp 5 khu vực, bao gồm châu Mỹ, Tây Thái Bình Dương, Đông Địa Trung Hải, châu Phi và Đông Nam Á.

Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng có tới 85% thanh thiếu niên không tập thể dục đủ, 50% thường xuyên tiêu thụ thức ăn nhanh, 39% uống quá nhiều nước ngọt và 32% dành quá nhiều thời gian cho màn hình. Đặc biệt, hơn 92,5% thanh thiếu niên có từ 2 hành vi không lành mạnh trở lên, khiến các em có nguy cơ cao mắc các bệnh mạn tính như béo phì, bệnh tim mạch, tiểu đường.

Cụ thể, 30% thanh thiếu niên có 2 hành vi không lành mạnh, 36,5% có 3 hành vi, 21,5% có 4 hành vi và 4,5% có 5 hành vi không lành mạnh. Nhà nghiên cứu chính, tiến sĩ Ming Li từ Đại học Nam Úc, cho biết: “Tuổi thiếu niên là giai đoạn quan trọng cho sự tăng trưởng và phát triển về thể chất, tinh thần, cảm xúc và chúng đặt nền tảng cho sức khỏe lâu dài. Nhưng với việc mua đồ ăn vặt rất thuận tiện, hoạt động thể chất thường bị thay thế bằng xem màn hình, ngày càng nhiều thanh thiếu niên hình thành thói quen không lành mạnh có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng sau này.”

Các bệnh có thể phòng ngừa khi thay đổi lối sống bao gồm bệnh tim, đột quỵ, tiểu đường, béo phì, hội chứng chuyển hóa, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và một số loại ung thư. Lựa chọn lối sống thông minh có thể tác động tích cực đến sức khỏe. Hãy vận động nhiều hơn; duy trì chế độ ăn nhiều chất xơ, ít chất béo, nhiều trái cây và rau quả; loại bỏ thực phẩm chế biến sẵn; đảm bảo ngủ ít nhất 7-8 tiếng mỗi đêm; không hút thuốc, hạn chế uống rượu. Thay đổi lối sống lành mạnh có thể giúp thanh thiếu niên và mọi người luôn khỏe mạnh.

Như vậy, để phòng tránh các bệnh tật và đảm bảo sức khỏe lâu dài, thanh thiếu niên cần hình thành thói quen sống lành mạnh, trong đó có việc tập thể dục thường xuyên, ăn uống cân đối và tránh xa các thói quen xấu như hút thuốc và uống rượu. Ngoài ra, cha mẹ và cộng đồng cũng cần hỗ trợ và tạo điều kiện để giúp thanh thiếu niên phát triển thói quen lành mạnh, đảm bảo tương lai sức khỏe cho thế hệ trẻ.

Một số khuyến cáo của các chuyên gia y tế cho thanh thiếu niên và người lớn:

• Đảm bảo tập thể dục thường xuyên để duy trì sức khỏe thể chất và tinh thần.
• Duy trì chế độ ăn uống cân đối, bao gồm nhiều trái cây và rau quả.
• Tránh xa các thói quen xấu như hút thuốc và uống rượu.
• Đảm bảo ngủ đủ giấc mỗi đêm để giúp cơ thể phục hồi và tái tạo năng lượng.

Tập thể dục – một loại vắc-xin cho sức khỏe

Khi nhắc đến vắc-xin, chúng ta thường liên tưởng đến việc tiếp xúc có kiểm soát với các tác nhân gây hại như virus, giúp hệ miễn dịch chuẩn bị sẵn sàng để đối phó với chúng nếu chúng xuất hiện trở lại trong tương lai. Tập thể dục, một hoạt động quen thuộc với nhiều người, cũng có thể được xem như một loại vắc-xin giúp cơ thể đối phó với các tác nhân gây hại.

Thoạt nhìn, tập thể dục có thể có vẻ gây hại cho cơ thể. Trong quá trình tập, cơ thể phải làm việc chăm chỉ hơn để đáp ứng nhu cầu của hoạt động thể chất, điều này có thể gây ra cảm giác khó chịu. Tuy nhiên, chính sự căng thẳng này giúp cơ thể chuẩn bị tốt hơn để đối phó với các căng thẳng có thể xảy ra từ các quá trình bệnh tật sau này.

Quá trình lão hóa tự nhiên khiến các hệ thống cơ quan suy giảm chức năng, và tập thể dục là một trong những cách tốt nhất để chống lại sự suy giảm này. Lấy ví dụ về bệnh viêm phổi, khi cơ thể phải đối mặt với sốt, nhịp thở nặng và tim phải làm việc chăm chỉ hơn. Đối với những người thường xuyên tập thể dục, các hệ thống cơ quan của họ đã được chuẩn bị tốt hơn để đáp ứng nhu cầu cao hơn liên quan đến quá trình bệnh tật như viêm phổi.

Ngược lại, đối với những người không thường xuyên tập thể dục, các hệ thống cơ quan của họ đã suy giảm chức năng, và do đó, họ có nhiều khả năng bị choáng ngợp trong quá trình bệnh tật. Một số người có thể cần dùng thuốc để hỗ trợ huyết áp trong tình huống viêm phổi, hoặc thậm chí cần sử dụng thiết bị thở cơ học.

Tập thể dục có thể được xem như một sự rèn luyện cho những ngày tồi tệ nhất của cuộc đời bạn từ góc độ y tế. Bạn muốn đảm bảo rằng các cơ quan của mình được trang bị để đối phó với căng thẳng khi nó xảy ra trong một môi trường không kiểm soát, như từ một nhiễm trùng như viêm phổi.

Trong khi vắc-xin có thể là một chủ đề gây tranh cãi đối với một số người, tập thể dục là một loại vắc-xin mà lợi ích của nó có thể được mọi người đồng thuận. Bằng cách thường xuyên tập thể dục, bạn có thể giúp cơ thể mình chuẩn bị tốt hơn để đối phó với các tác nhân gây hại và giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh tật.

https://www.healthline.com/nutrition/exercise-as-vaccine/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4450276/

Thông tin về sự ra đi của Phó Chủ tịch Đại học FPT, ông Hoàng Nam Tiến, do đột quỵ ở tuổi 56 đã gây ra nhiều tiếc thương trong cộng đồng. Đồng thời, sự việc này cũng làm dấy lên lời cảnh tỉnh về hiểm họa đột quỵ – một căn bệnh nguy hiểm có thể cướp đi sinh mạng bất cứ lúc nào, bất kể tuổi tác.

Đột quỵ, hay còn gọi là tai biến mạch máu não, được xem là tình trạng y tế khẩn cấp và nguy hiểm hàng đầu hiện nay. Căn bệnh này không chỉ là nguyên nhân gây tử vong cao mà còn để lại những di chứng nặng nề, ảnh hưởng sâu sắc đến chất lượng cuộc sống của người bệnh và gia đình. Có hai dạng đột quỵ chính: đột quỵ do thiếu máu cục bộ và đột quỵ do xuất huyết. Đột quỵ do thiếu máu cục bộ chiếm khoảng 80% các trường hợp, xảy ra khi một cục máu đông hoặc mảng xơ vữa làm tắc nghẽn mạch máu, ngăn không cho máu lên não. Đột quỵ do xuất huyết xảy ra khi một mạch máu trong não bị vỡ, gây chảy máu vào mô não xung quanh.

Thời gian là yếu tố quan trọng nhất trong việc điều trị đột quỵ. Càng được cấp cứu sớm, khả năng phục hồi của người bệnh càng cao. Để nhận biết các dấu hiệu đột quỵ, người dân có thể ghi nhớ quy tắc F.A.S.T: Face (mặt), Arm (tay), Speech (lời nói), và Time (thời gian). Bằng cách nhận diện sớm các triệu chứng như mặt bị méo, tay bị yếu, nói ngọng và nhanh chóng liên hệ với cơ sở y tế gần nhất, người bệnh có thể được điều trị kịp thời.

Các chuyên gia y tế cũng chỉ ra rằng đột quỵ thường liên quan đến các yếu tố nguy cơ có thể kiểm soát được, như tăng huyết áp, bệnh tim mạch, tiểu đường, hút thuốc lá, mỡ máu cao, béo phì và thiếu vận động. Do đó, việc kiểm soát và thay đổi những thói quen sống không lành mạnh đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu rủi ro đột quỵ.

Để phòng chống đột quỵ hiệu quả, khuyến cáo từ Bộ Y tế nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chủ động phòng ngừa. Điều này bao gồm xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục đều đặn, bỏ thuốc lá và hạn chế rượu bia, kiểm soát các bệnh lý nền, và duy trì cân nặng hợp lý. Hơn nữa, việc khám sức khỏe định kỳ cũng giúp phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ và có biện pháp can thiệp phù hợp.

Đột quỵ là một căn bệnh nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh được nếu chúng ta có kiến thức và thay đổi lối sống. Việc chủ động chăm sóc sức khỏe, kiểm soát các yếu tố nguy cơ và nhận biết sớm các dấu hiệu sẽ giúp giảm thiểu những rủi ro và bảo vệ cuộc sống của chính mình và những người thân yêu. Thông qua việc nâng cao nhận thức về đột quỵ, chúng ta có thể cùng nhau xây dựng một cộng đồng khỏe mạnh và an toàn hơn.

Những trường hợp tử vong đột ngột do đột quỵ và các bệnh lý tim mạch đã gây nên nhiều tiếc thương cho gia đình và bạn bè. Mới đây nhất, Phó Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học FPT, nguyên Chủ tịch FPT Software Hoàng Nam Tiến đã ra đi ở tuổi 56 vì đột quỵ và ngừng tim. Trước đó, nhà quay phim Vương Khánh Trần Linh cũng qua đời ở tuổi 43 do nhồi máu cơ tim cấp. Ca sĩ Hà Lan Phương mất đột ngột vì nhồi máu cơ tim và tắc nghẽn động mạch khi mới 48 tuổi. Nghệ sĩ Chí Tài cũng qua đời vì đột quỵ não năm 2020, khi ông 62 tuổi. Những trường hợp này là lời cảnh báo về nguy cơ đột quỵ và các bệnh lý tim mạch đang ngày càng gia tăng.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các báo cáo nghiên cứu quốc tế, bệnh mạch vành (Ischemic Heart Disease – IHD) chiếm khoảng 15,85% tổng số ca tử vong toàn cầu, trong khi đột quỵ (Stroke) chiếm khoảng 10,91%. Đặc biệt, nguy cơ tử vong do những bệnh này tăng dần theo độ tuổi, nhưng cũng không hiếm gặp ở người trẻ nếu có yếu tố nguy cơ tiềm ẩn.

Mạch máu là hệ thống vận tải sống còn, mang máu giàu oxy và dưỡng chất đến não, tim, thận và các cơ quan. Khi xảy ra đột quỵ hoặc ngừng tim, máu ngừng chảy đến não chỉ trong vài phút sẽ khiến hàng triệu tế bào thần kinh chết đi. Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA) cho biết mỗi phút trì hoãn điều trị trong đột quỵ thiếu máu, khoảng 1,9 triệu neuron não bị mất. Sau mỗi giờ không được can thiệp, não mất khoảng 120 triệu neuron và 830 tỷ synapse, tương đương với 3,6 năm lão hóa não.

Vậy làm thế nào để giảm thiểu nguy cơ đột quỵ và các bệnh tim mạch? Các chuyên gia y tế đã chỉ ra một số yếu tố ảnh hưởng xấu đến sức khỏe mạch máu như huyết áp cao, rối loạn mỡ máu, hút thuốc, uống rượu thường xuyên, stress kéo dài, ít vận động và di truyền. Vì vậy, để bảo vệ sức khỏe mạch máu, chúng ta cần thực hiện các biện pháp sau:

– Ăn uống lành mạnh: Một chế độ ăn giàu rau xanh, trái cây, hạt nguyên cám, cá béo, sử dụng dầu olive, dầu từ quả bơ hay các loại chất béo không bão hòa đơn. Hạn chế ăn thực phẩm quá mặn, quá ngọt, thịt đỏ và thức ăn chiên rán.

– Vận động đều đặn: Tập thể dục ít nhất 150 phút mỗi tuần để giảm huyết áp, cải thiện lưu thông máu và duy trì độ đàn hồi của thành mạch.

– Tránh hoàn toàn thuốc lá và khói thuốc: Hút thuốc lá hoặc hít phải khói thuốc đều làm co thắt mạch máu và phá hủy lớp nội mạc, làm tăng nguy cơ đột quỵ và nhồi máu cơ tim.

– Quản lý stress: Stress mãn tính kích thích tiết hormone cortisol, dẫn đến viêm, tăng huyết áp và rối loạn mỡ máu. Các biện pháp đơn giản như thiền định, yoga, hít thở sâu, ngủ đủ giấc và dành thời gian thư giãn ngoài thiên nhiên có thể giúp cân bằng lại hệ thần kinh và bảo vệ thành mạch.

– Theo dõi thường xuyên các chỉ số nguy cơ: Để duy trì sức khỏe mạch máu lâu dài, cần thường xuyên kiểm tra và giữ các chỉ số ở mức lý tưởng, bao gồm huyết áp, LDL cholesterol, đường huyết lúc đói và chỉ số BMI.

Nhìn chung, trong nhịp sống hiện đại, con người thường ít dành thời gian chăm sóc bản thân. Vì vậy, mỗi người hãy chú ý đến sức khỏe của mình, thực hiện các biện pháp phòng ngừa để bảo vệ mạch máu và ngăn ngừa các bệnh lý tim mạch.

Ngồi nhiều gây đau xương khớp – Cảnh báo cho dân văn phòng

Việc dành phần lớn thời gian trong ngày để ngồi làm việc có thể dẫn đến các vấn đề về xương khớp, gây đau mỏi và khó chịu cho nhiều người, đặc biệt là dân văn phòng. Tình trạng ngồi một chỗ trong thời gian dài, nhất là khi ngồi liên tục 6-8 tiếng mỗi ngày, làm tăng nguy cơ mắc bệnh xương khớp. Các nhóm cơ ở vùng cổ, vai, lưng dưới phải căng cứng để giữ thăng bằng và tư thế, dẫn đến đau mỏi kéo dài.

Cơn đau có thể lan xuống cánh tay nếu tổn thương liên quan đến đốt sống cổ hoặc lan ra vùng thắt lưng nếu chịu áp lực đè nén quá mức trong thời gian dài. Không chỉ vậy, ngồi nhiều cũng cản trở lưu thông máu, đặc biệt là đến các khớp. Khi tuần hoàn máu kém, lượng dịch khớp tiết ra giảm, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng bôi trơn của khớp. Hệ quả là khớp dễ bị khô cứng, khó vận động, kèm cảm giác đau nhức, lục cục hoặc tê cứng mỗi khi thay đổi tư thế.

Tình trạng này diễn ra thường xuyên mà không có biện pháp cải thiện sẽ làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp sớm, nhất là ở các vị trí chịu tải trọng lớn như cột sống thắt lưng, khớp hông và khớp gối. Các cơ dần yếu đi do thiếu vận động. Tình trạng chèn ép lâu ngày lên vùng xương cùng cụt và dây thần kinh tọa có thể gây đau lan xuống mông, đùi và chân. Một số trường hợp còn bị tê bì, chuột rút ở chân do máu không lưu thông đều, đặc biệt là khi ngồi vắt chân trong thời gian dài.

Để phòng tránh các vấn đề nói trên, người làm việc văn phòng cần chủ động thay đổi thói quen trong ngày. Bạn nên đứng dậy đi lại hoặc thực hiện một vài động tác giãn cơ đơn giản sau mỗi 30-45 phút ngồi làm việc để kích thích tuần hoàn máu, thư giãn cơ và giảm áp lực lên hệ xương khớp.

Tư thế ngồi đúng là yếu tố rất quan trọng. Khi ngồi, bạn nên giữ lưng thẳng, tựa nhẹ vào lưng ghế, hai vai cân bằng, mắt ngang tầm với màn hình, bàn chân đặt thoải mái trên sàn. Tuyệt đối tránh vắt chân hoặc gập người về trước quá lâu.

Ngoài ra, bạn nên dành 20-30 phút mỗi ngày để đi bộ nhanh, tập yoga, bơi lội hoặc thực hiện các bài tập giãn cơ nhẹ nhàng tại nhà. Các bài tập này giúp tăng cường sức mạnh cho hệ cơ xương khớp, giảm nguy cơ thoái hóa hoặc chấn thương.

Bổ sung đủ canxi, vitamin D kết hợp các dưỡng chất thiên nhiên đặc hiệu collagen type 7 không biến tính và collagen peptide thủy phân góp phần điều hòa miễn dịch, duy trì dịch khớp, tái tạo sụn và xương dưới sụn. Eggshell membrane (màng vỏ trứng), turmeric root (tinh chất nghệ), chondroitin sulfate hỗ trợ chống viêm, giảm đau nhức, làm chậm tiến triển bệnh xương khớp và bảo vệ khớp chắc khỏe.

Nếu thường xuyên đau mỏi vùng lưng, cổ hoặc khớp, bạn nên đến các bệnh viện, chuyên khoa xương khớp khám sớm để có hướng điều trị phù hợp, tránh biến chứng nặng hơn.