Ô nhiễm môi trường và mất mỹ quan đô thị do tình trạng vứt rác thải sinh hoạt không đúng nơi quy định đã trở thành vấn đề đáng báo động, đặc biệt tại khu vực trung tâm thành phố Cần Thơ. Để giải quyết vấn đề này, các địa phương đã tăng cường công tác tuyên truyền, vận động người dân về việc bỏ rác đúng nơi quy định. Đồng thời, các thùng rác công cộng đã được trang bị và công tác thu gom, vận chuyển, xử lý, tái chế rác thải sinh hoạt đã được tổ chức lại. Các biện pháp kịp thời này đã góp phần quan trọng vào việc bảo vệ môi trường và xây dựng bộ mặt đô thị ngày càng sạch, đẹp, văn minh.

Trong khuôn khổ nỗ lực xây dựng đô thị xanh, sạch, đẹp, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh phường Tân An, thành phố Cần Thơ, đã phối hợp với các đơn vị tổ chức Chương trình “Sống trong lành – Đổi rác lấy quà, chung tay bảo vệ môi trường năm 2025”. Chương trình này đã thu hút đông đảo học sinh, đoàn viên thanh niên, và người dân tham gia, với hơn 1.800 đoàn viên thanh niên, học sinh và người dân tham gia đổi rác lấy quà và nhận trên 2.500 phần quà. Đây là một trong những hoạt động mà Đoàn phường Tân An triển khai thực hiện để góp phần giải quyết vấn đề rác thải sinh hoạt, đặc biệt là rác thải nhựa, vốn đang đặt ra nhiều áp lực lớn, gây ảnh hưởng không nhỏ đến cảnh quan đô thị, hệ thống thoát nước và chất lượng cuộc sống. Thông qua hoạt động này, tuổi trẻ Đoàn phường Tân An mong muốn tạo ấn tượng đẹp và sức lan tỏa rộng rãi về hoạt động bảo vệ môi trường.

Tại các phường trung tâm của thành phố Cần Thơ, để góp phần xây dựng đô thị sạch, đẹp, an toàn, thời gian qua, các phường đã tăng cường thực hiện công tác quản lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn. Điển hình như phường Ninh Kiều, Tân An, An Bình, Cái Khế đã phối hợp với đơn vị công ích thu gom, vận chuyển rác thải sinh hoạt đến nhà máy xử lý, với số lượng bình quân khoảng 310 tấn/ngày. UBND các phường trung tâm thành phố cũng yêu cầu cán bộ chuyên trách, đơn vị chức năng thực hiện tốt công tác quản lý nhà nước về trật tự đô thị, trật tự xây dựng và vệ sinh môi trường trên địa bàn, trong đó đặc biệt quan tâm đến các vấn đề về vệ sinh môi trường, đảm bảo mỹ quan đô thị.

Thời gian qua, tại các phường trung tâm của thành phố Cần Thơ, nhiều công trình, dự án thu gom, xử lý rác thải bảo vệ môi trường đã được triển khai, góp phần xây dựng đô thị xanh, sạch, đẹp hơn. Điển hình là Dự án “Thu gom tự động rác nổi trên sông TP Cần Thơ” do Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) TP Cần Thơ phối hợp với Tổ chức Làm sạch biển (TOC) của Hà Lan triển khai thực hiện. Theo Sở NN&MT TP Cần Thơ, sau một thời gian đi vào hoạt động, các dự án thu gom rác nổi tại một số tuyến sông, kênh rạch trên địa bàn các phường trung tâm đã thu gom được hàng trăm tấn rác thải nhựa trôi nổi, góp phần giữ vệ sinh trên các dòng sông.

Từ nay đến cuối năm 2025, Sở NN&MT TP Cần Thơ tiếp tục phối hợp với địa phương triển khai hoạt động phân loại chất thải rắn sinh hoạt phát sinh từ hộ gia đình, cá nhân trên địa bàn thành phố, đảm bảo phù hợp với các quy định của Luật Bảo vệ môi trường và các văn bản hướng dẫn của Bộ NN&MT, UBND thành phố. Qua đó, ngành sẽ tăng cường quản lý và xử lý triệt để để giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường do rác thải sinh hoạt gây ra, nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân và xây dựng thành phố trở thành đô thị văn minh, hiện đại.

Một nghiên cứu gần đây được đăng trên tạp chí Nature Food đã đưa ra bằng chứng cho thấy việc xử lý rác thải thực phẩm thông qua các phương pháp như ủ phân hữu cơ, tiêu hủy kỵ khí, hoặc tái chế thành thức ăn chăn nuôi có thể giảm thiểu đáng kể lượng khí nhà kính được phát thải vào môi trường. Hiện tại, gần một phần ba lượng thực phẩm được sản xuất không được tiêu thụ và bị lãng phí, dẫn đến sự tổn thất lớn về đất đai, nước và năng lượng.

Rác thải thực phẩm đang nổi lên như một vấn đề nghiêm trọng trên toàn cầu, không chỉ gây ra sự tổn thất tài nguyên mà còn là một nguồn phát thải khí metan đáng kể. Metan là loại khí nhà kính có sức làm ấm Trái đất mạnh gấp 80 lần CO₂ trong vòng 20 năm. Khi bị chôn lấp trong điều kiện yếm khí, rác thải thực phẩm phát thải khí metan, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường.

Một nhóm nghiên cứu bao gồm 60 nhà khoa học đã thực hiện nghiên cứu này dựa trên dữ liệu thu thập từ 91 nghiên cứu thực địa tại 29 quốc gia. Ba phương pháp được đánh giá trong nghiên cứu này bao gồm: ủ phân hữu cơ, tiêu hủy kỵ khí để tạo ra biogas nhằm sản xuất năng lượng tái tạo, và tái chế rác thải thực phẩm thành thức ăn chăn nuôi.

Theo Giáo sư Zhengxia Dou, một trong những tác giả chính của nghiên cứu, các quốc gia có hệ thống sản xuất và tiêu dùng lương thực thực phẩm lớn như Trung Quốc, Mỹ và Liên minh châu Âu là những điểm nóng phát thải methane từ việc chôn lấp rác thực phẩm. Nếu các quốc gia này chấm dứt hình thức xử lý này, lượng phát thải có thể giảm tương đương với khí methane mà gần 9 triệu con bò sữa thải ra.

Phương pháp tái chế rác thải thực phẩm làm thức ăn chăn nuôi không chỉ giúp giảm phát thải mà còn tiết kiệm tài nguyên. Ví dụ, nếu Trung Quốc tái chế rác thực phẩm làm thức ăn chăn nuôi, có thể giảm được hơn 5% diện tích đất trồng đậu tương và ngô, những loại cây chủ lực dùng làm thức ăn chăn nuôi. Diện tích này có thể được chuyển sang sản xuất lương thực cho con người hoặc phục vụ mục đích bảo tồn.

Tái chế rác thực phẩm được coi là một giải pháp khả thi, chi phí thấp và đã được kiểm chứng ngoài thực tế. Quan trọng hơn, nó mang lại nhiều lợi ích đồng thời, vừa giảm phát thải, vừa tiết kiệm tài nguyên. Tuy nhiên, để giải pháp này được triển khai hiệu quả, không chỉ cần sự thay đổi từ chính sách mà còn cần sự thay đổi từ mỗi người tiêu dùng. Giảm lãng phí thực phẩm cần bắt đầu ngay từ trong bếp của mỗi gia đình.

Nhìn chung, việc xử lý rác thải thực phẩm một cách hiệu quả không chỉ giúp giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường mà còn đóng góp vào việc sử dụng tài nguyên một cách bền vững. Thông qua việc áp dụng các phương pháp xử lý thích hợp, chúng ta có thể giảm thiểu lượng khí nhà kính phát thải, tiết kiệm tài nguyên và hướng tới một tương lai bền vững hơn.

Tìm hiểu thêm về nghiên cứu này trên Nature Food.