Ở vùng cao, nơi mà thiên nhiên ưu ái với cảnh quan hùng vĩ và tài nguyên phong phú, phụ nữ đang ngày càng khẳng định vai trò của mình trong việc khởi nghiệp và phát triển kinh tế địa phương. Họ không chỉ là người nội trợ, mà còn là những người tiên phong trong việc tạo ra các sản phẩm đặc trưng của vùng miền, góp phần tạo nên hướng đi bền vững cho kinh tế nông thôn.

Với đặc điểm địa lý và khí hậu đặc trưng, các vùng cao thường có những sản phẩm địa phương độc đáo mà không nơi nào có được. Từ các loại thảo mộc quý hiếm, các loại nông sản đặc sản cho đến các sản phẩm thủ công mỹ nghệ được làm từ nguyên liệu tự nhiên, tất cả đều có tiềm năng trở thành những sản phẩm khởi nghiệp thành công. Phụ nữ vùng cao đã nhận ra điều này và bắt đầu tận dụng những tài nguyên có sẵn để tạo ra các sản phẩm có giá trị kinh tế cao.

Chị N.T.H, một phụ nữ tại tỉnh Hà Giang, là một trong những ví dụ điển hình. Chị đã khởi nghiệp với một cơ sở sản xuất rượu ngô truyền thống, sử dụng nguyên liệu từ các loại ngô đặc sản của địa phương. Sản phẩm của chị không chỉ đáp ứng nhu cầu của người dân trong tỉnh mà còn được ưa chuộng tại các tỉnh thành khác. “Chúng tôi không chỉ tạo ra sản phẩm rượu ngon mà còn góp phần quảng bá văn hóa và ẩm thực của người dân vùng cao”, chị H chia sẻ.

Không chỉ chị H, nhiều phụ nữ vùng cao khác cũng đã thành công với các sản phẩm khởi nghiệp của mình. Họ đã tham gia các khóa đào tạo về quản lý, kinh doanh và marketing để có thể tiếp cận thị trường một cách tốt hơn. Bên cạnh đó, họ cũng được hỗ trợ từ các tổ chức và chính quyền địa phương trong việc tiếp cận nguồn vốn vay và các nguồn hỗ trợ khác.

Để có thể phát triển bền vững, phụ nữ vùng cao cần có sự hỗ trợ từ nhiều phía. Chính quyền địa phương cần tạo điều kiện thuận lợi cho phụ nữ trong việc khởi nghiệp, như hỗ trợ về vốn, công nghệ và thông tin thị trường. Ngoài ra, cũng cần có sự tham gia tích cực của các tổ chức xã hội và cộng đồng trong việc hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp.

Phụ nữ vùng cao cũng cần phải nhận thức được tầm quan trọng của việc liên kết và hợp tác trong sản xuất và kinh doanh. Việc liên kết với các doanh nghiệp và các vùng miền khác sẽ giúp họ có thể mở rộng thị trường và nâng cao giá trị sản phẩm của mình.

Phụ nữ vùng cao khởi nghiệp với sản phẩm địa phương không chỉ là một hướng đi mới cho kinh tế nông thôn mà còn là một cách để phụ nữ vùng cao khẳng định vai trò của mình trong xã hội. Với sự hỗ trợ và nỗ lực của mình, hy vọng rằng các sản phẩm địa phương của phụ nữ vùng cao sẽ ngày càng được biết đến rộng rãi và có được chỗ đứng vững chắc trên thị trường.

Chợ nổi Cái Răng, một biểu tượng văn hóa của miền Tây Nam Bộ, vừa được tạp chí du lịch Travel+Leisure Asia vinh danh vào vị trí thứ 7 trong danh sách ’10 khu chợ ẩm thực hấp dẫn nhất thế giới’. Sự công nhận này không chỉ phản ánh giá trị của văn hóa ẩm thực sông nước đặc trưng mà còn khẳng định sự tồn tại của một nét sinh hoạt độc đáo ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Thế nhưng, thực trạng hiện nay cho thấy văn hóa chợ nổi đang dần mai một. Ghe thuyền, vốn là huyết mạch của chợ nổi, nay đã thưa vắng. Hầu hết các chợ nổi hiện chỉ tồn tại như những điểm tham quan du lịch, thay vì là không gian văn hóa sống động và là nơi trao đổi hàng hóa như xưa.

Chợ nổi, với mỗi chiếc ghe là một ‘gian hàng’ và mỗi thương hồ là một phần của cộng đồng cư dân sông nước, từng là nét sinh hoạt đặc trưng của vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Tuy nhiên, trong một thập kỷ qua, số lượng ghe buôn tại chợ nổi Cái Răng đã giảm từ hơn 500 xuống còn chưa đầy 250. Các chợ nổi khác như Cái Bè, Ngã Năm, Ngã Bảy hay Long Xuyên cũng lâm vào tình cảnh tương tự, với bóng thương hồ ngày càng thưa vắng.

Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là việc xây dựng bờ kè ở nhiều địa phương để chống sạt lở, nhưng vô tình khiến ghe thuyền khó cập bến. Điều này đã cắt đứt dòng giao thương truyền thống và khiến nhiều thương hồ buộc phải rời ghe, bỏ nghề mưu sinh đã gắn bó hàng chục năm. Chi phí xăng dầu tăng cao, không có nơi neo đậu ổn định, thiếu người kế tục và không còn khách mua thực sự là những khó khăn mà họ đang đối mặt.

Theo các chuyên gia, để bảo tồn chợ nổi, điều quan trọng không chỉ nằm ở việc đầu tư hình thức cho du lịch mà còn ở chỗ phải khôi phục sinh kế bền vững cho thương hồ. Nếu không còn thương hồ, chợ nổi sẽ chỉ còn là một hình thức trình diễn, thiếu đi sức sống từ cộng đồng.

Một số giải pháp đã được đề xuất như quy hoạch lại chợ nổi theo hướng ‘phố chợ trên sông’, với bến ghe riêng và phân khu rõ ràng giữa hoạt động du lịch và hoạt động thương mại thực thụ. Miễn giảm chi phí neo đậu và hỗ trợ nhiên liệu cũng là cách giúp người buôn ghe duy trì sinh kế. Tổ chức các hoạt động văn nghệ dân gian như hò, đờn ca tài tử và giới thiệu ẩm thực miền Tây ngay trên thuyền sẽ góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa.

Bài học từ Thái Lan cho thấy, dù không có chợ nổi tự nhiên, họ vẫn thành công trong việc dàn dựng không gian văn hóa sống động. Để cải thiện thực trạng nêu trên, trong dự thảo Đề án bảo tồn Chợ nổi Cái Răng đến năm 2030, Viện CISED đã đề xuất một mô hình phát triển tích hợp bao gồm những khu vực kinh doanh thương mại dịch vụ, trưng bày các sản phẩm OCOP, nông sản, khu vực biểu diễn nghệ thuật và khu vực vựa của thương hồ.

Giữ được thương hồ chính là giữ được nhịp sống ghe thuyền, giữ được văn hóa và giữ được chính linh hồn của miền sông nước phương Nam. Đó không chỉ là bảo tồn một nét văn hóa đặc trưng mà còn là góp phần vào sự phát triển bền vững của cộng đồng cư dân sông nước.