Ung thư cổ tử cung là một trong những căn bệnh nguy hiểm nhất đối với nữ giới, nhưng vẫn có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả nếu được phát hiện sớm. Theo thống kê từ GLOBOCAN, mỗi năm Việt Nam ghi nhận khoảng 6.200 ca ung thư liên quan đến HPV, trong đó hơn 2.500 phụ nữ tử vong do ung thư cổ tử cung. Bệnh có xu hướng gia tăng và trẻ hóa, gióng lên hồi chuông báo động về sự chủ quan trong phòng ngừa và tầm soát căn bệnh này.

Cổ tử cung là cơ quan nằm trong hệ sinh dục nữ giới, giữ nhiều vai trò quan trọng đối với sức khỏe, sinh lý và khả năng sinh sản của người phụ nữ. Ung thư cổ tử cung đứng thứ tư về số ca mắc mới ở nữ giới với 662.301 trường hợp và 348.874 ca tử vong trên toàn cầu. Tại Việt Nam, ghi nhận 4.612 ca mắc mới và 2.571 ca tử vong do ung thư cổ tử cung. Nếu không có biện pháp dự phòng và can thiệp kịp thời, con số tử vong này có thể tăng lên 200.000 ca vào năm 2070.

Nguyên nhân gây bệnh ung thư cổ tử cung chủ yếu là do nhiễm virus HPV (Human Papilloma Virus). HPV là một nhóm siêu vi gây u nhú ở người, thường lây truyền qua đường tình dục. Có khoảng 200 chủng HPV khác nhau, trong đó khoảng 40 chủng lây truyền qua đường tình dục và gây bệnh ở các cơ quan sinh dục.

BS.CKII Nguyễn Bá Mỹ Nhi, Giám đốc Trung tâm Sản Phụ khoa Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM cho biết, nhiều người lầm tưởng rằng nhiễm HPV là sẽ bị ung thư cổ tử cung. Thực tế, nếu ngăn ngừa được tình trạng nhiễm HPV dai dẳng hoặc phát hiện sớm và can thiệp điều trị kịp thời các tổn thương do HPV gây ra, thì có thể ngăn ngừa được nguy cơ tiến triển thành ung thư.

Hiện nay tại Việt Nam có 2 loại vắc xin ngừa HPV là Gardasil và Gardasil 9, đều có tác dụng phòng ngừa hai chủng virus có nguy cơ cao gây ung thư cổ tử cung là HPV type 16 và 18. Tuy nhiên, việc tiêm vắc xin HPV không thay thế cho các xét nghiệm tầm soát định kỳ.

Tầm soát chính là biện pháp sàng lọc hiệu quả giúp phát hiện những bất thường ở cổ tử cung dù chưa có triệu chứng. Thông thường, khi tế bào cổ tử cung biến đổi bất thường sẽ mất từ 15 đến 20 năm mới phát triển thành ung thư. Phương pháp tầm soát và tần suất thực hiện sẽ được chỉ định phù hợp dựa trên độ tuổi cũng như tiền sử bệnh lý ở nữ giới. Các xét nghiệm tầm soát tế bào học (Pap Smear, Thinprep) nếu âm tính sẽ thực hiện 2 năm/lần; xét nghiệm HPV DNA nếu âm tính có thể thực hiện 3 năm/lần; bộ đôi xét nghiệm tế bào học và HPV DNA nếu âm tính có thể thực hiện lặp lại 5 năm/lần.

Trường hợp kết quả xét nghiệm tầm soát bất thường, bác sĩ sẽ chỉ định thêm các xét nghiệm chẩn đoán tổn thương tiền ung thư như soi cổ tử cung, sinh thiết và nạo sinh thiết cổ tử cung. Bác sĩ sẽ kết hợp thêm các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh hiện đại như chụp cộng hưởng từ (MRI) để xác định chính xác giai đoạn đối với các trường hợp ung thư xâm lấn.

Với mong muốn mang đến thông tin chính thống giúp nữ giới tầm soát và dự phòng sớm các nguy cơ, điều trị tận gốc ung thư cổ tử cung bảo vệ sức khỏe, khả năng sinh sản và chất lượng sống, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh tổ chức chương trình tư vấn sức khỏe trực tuyến ‘Hiểu về ung thư cổ tử cung: Dự phòng, tầm soát sớm và điều trị tận gốc’.

Thái Lan đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng sức khỏe tâm thần nghiêm trọng, khi hơn 13 triệu người được chẩn đoán mắc các vấn đề tâm lý. Theo Báo cáo Y tế Thái Lan 2025, hiện có 13,4 triệu người Thái mắc các vấn đề về sức khỏe tâm thần hoặc rối loạn tâm thần, chiếm hơn 27% dân số trưởng thành. Đáng chú ý, tỷ lệ tự tử đã tăng liên tục trong thập kỷ qua, đặc biệt ở nhóm tuổi từ 15 đến 29.

Một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tình trạng này là áp lực học tập. Giới trẻ Thái Lan, đặc biệt ở nhóm tuổi từ 15 đến 29, đang phải đối mặt với một môi trường giáo dục cạnh tranh khốc liệt. Kỳ vọng cao từ gia đình và nhà trường có thể dẫn đến căng thẳng kéo dài, lo âu và trầm cảm. Bên cạnh đó, nỗi sợ bị bỏ lại phía sau trên mạng xã hội cũng là một yếu tố quan trọng. Trong kỷ nguyên số, mạng xã hội trở thành thước đo giá trị bản thân của nhiều người trẻ. Việc liên tục so sánh mình với những hình ảnh lý tưởng, thường không có thật, trên mạng xã hội có thể gây ra cảm giác không đủ tốt, cô lập và lo lắng.

Tiến sĩ Kraisit Narukhatphichai, bác sĩ tâm thần và giám đốc điều hành của Bệnh viện Manarom, cho rằng tác động tiêu cực của mạng xã hội, như những bình luận xúc phạm và bắt nạt trên mạng, góp phần làm trầm trọng thêm tình trạng trầm cảm ở thanh thiếu niên. Bạo lực gia đình là một vấn đề nhức nhối khác, gây ra những tổn thương sâu sắc về mặt tinh thần cho các nạn nhân, đặc biệt là trẻ em và thanh thiếu niên. Môi trường gia đình không an toàn, căng thẳng có thể dẫn đến các vấn đề tâm lý kéo dài, ảnh hưởng đến khả năng đối phó với áp lực cuộc sống.

Những kỳ vọng xã hội quá mức cũng góp phần vào cuộc khủng hoảng. Xã hội Thái Lan, với những giá trị truyền thống và các chuẩn mực ngầm, đôi khi đặt ra những áp lực lớn lên cá nhân, khiến họ cảm thấy khó khăn khi không thể đáp ứng. Báo cáo Y tế Thái Lan 2025 cũng lưu ý rằng nhóm trung niên (từ 45 đến 59 tuổi) báo cáo mức độ hạnh phúc thấp nhất, cho thấy sự mong manh về cảm xúc trong giai đoạn chuyển tiếp của cuộc sống.

Mặc dù 33% người dân Thái có mức hiểu biết cao về sức khỏe tâm thần, nhưng các quan niệm sai lệch vẫn tồn tại phổ biến. Việc tự tử vẫn bị nhiều người coi là dấu hiệu của sự yếu đuối, phản ánh sự kỳ thị kéo dài đối với các vấn đề tâm lý. Để giải quyết vấn đề này, các chuyên gia khuyến nghị cần tập trung vào việc nâng cao nhận thức, cải thiện khả năng tiếp cận dịch vụ và xóa bỏ những định kiến còn tồn tại. Các chiến dịch giáo dục công cộng cần được đẩy mạnh để truyền tải thông điệp đúng đắn, giúp cộng đồng hiểu rõ hơn về các rối loạn tâm thần và khuyến khích người bệnh mạnh dạn tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên nghiệp.

Cải thiện khả năng tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần là yếu tố then chốt. Hiện tại, số lượng chuyên gia và cơ sở vật chất chuyên biệt vẫn còn hạn chế. Do đó, cần đầu tư mạnh mẽ vào việc đào tạo thêm bác sĩ tâm thần, nhà tâm lý học và nhân viên xã hội. Đối với giới trẻ từ 15 đến 29 tuổi, những người đang đối mặt với áp lực học tập và ảnh hưởng từ mạng xã hội, các chương trình hỗ trợ tâm lý trong trường học và đại học cần được triển khai rộng rãi. Cuối cùng, việc thúc đẩy lối sống lành mạnh thông qua các hoạt động thể chất và tinh thần như yoga, thiền, hoặc trị liệu nghệ thuật cũng sẽ góp phần đáng kể vào việc cải thiện sức khỏe tâm thần tổng thể của người dân.