Trong bối cảnh hiện nay, Việt Nam đang tích cực đẩy mạnh quá trình chuyển đổi sang năng lượng tái tạo và ứng dụng công nghệ tiên tiến nhằm đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia và phát triển bền vững. Tại Diễn đàn ‘Công nghệ năng lượng trong kỷ nguyên mới’ diễn ra vào sáng ngày 29/7 tại Hà Nội, các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực năng lượng đã tập trung thảo luận về những đột phá công nghệ có thể mang lại sự thay đổi lớn cho ngành năng lượng.

Với nhu cầu điện năng dự báo sẽ tăng từ 8-10% mỗi năm, Việt Nam đang đối mặt với thách thức lớn trong việc đảm bảo cung cấp đủ điện năng cho nhu cầu phát triển kinh tế – xã hội. Trong bối cảnh đó, việc chuyển dịch sang các nguồn năng lượng sạch, giảm thiểu sự phụ thuộc vào năng lượng hóa thạch đã trở thành yêu cầu cấp thiết. Các chuyên gia đã chỉ ra rằng lưới điện thông minh, công nghệ lưu trữ năng lượng tiên tiến, hydro xanh và các giải pháp năng lượng tái tạo hiệu suất cao sẽ là những trụ cột quan trọng giúp Việt Nam thực hiện thành công mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Để đạt được mục tiêu đầy tham vọng này, các chuyên gia và doanh nghiệp đã nhấn mạnh sự cần thiết của việc ổn định và minh bạch hóa khung chính sách, hoàn thiện thể chế và thúc đẩy hợp tác giữa khu vực công và tư nhân. Việt Nam đã có nền tảng chính sách quan trọng với Nghị quyết 55 và Quy hoạch điện VIII điều chỉnh, trong đó đặt mục tiêu tỷ lệ năng lượng tái tạo sẽ chiếm tới 75% vào năm 2050. Cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 không chỉ là một mục tiêu môi trường mà còn là động lực để hoàn thiện thể chế và thúc đẩy chuyển đổi năng lượng xanh một cách thực chất và hiệu quả.

Chuyển đổi sang năng lượng tái tạo không chỉ giúp Việt Nam giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu mà còn mở ra những cơ hội mới cho phát triển kinh tế, tạo ra việc làm trong các ngành công nghiệp mới như sản xuất thiết bị năng lượng mặt trời, tua-bin gió và công nghệ lưu trữ năng lượng. Việc đẩy mạnh đầu tư vào năng lượng tái tạo cũng sẽ giúp giảm nhập khẩu năng lượng, từ đó cải thiện cán cân thương mại và tăng cường an ninh năng lượng quốc gia.

Đồng thời, việc áp dụng công nghệ tiên tiến trong lĩnh vực năng lượng sẽ giúp tăng hiệu suất, giảm chi phí sản xuất và tạo điều kiện cho việc tích hợp năng lượng tái tạo vào lưới điện quốc gia. Các giải pháp như lưu trữ năng lượng sẽ giúp giải quyết vấn đề gián đoạn của năng lượng mặt trời và gió, đảm bảo cung cấp điện ổn định cho người dùng.

Tuy nhiên, để thực hiện thành công mục tiêu này, Việt Nam cần tiếp tục thu hút đầu tư nước ngoài, đặc biệt là từ các doanh nghiệp có công nghệ tiên tiến và kinh nghiệm trong lĩnh vực năng lượng tái tạo. Sự hỗ trợ từ các tổ chức quốc tế và các nước cũng sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc giúp Việt Nam vượt qua những thách thức về tài chính và công nghệ.

Kết luận lại, việc đẩy mạnh chuyển đổi sang năng lượng tái tạo và ứng dụng công nghệ tiên tiến là con đường tất yếu để Việt Nam đảm bảo an ninh năng lượng, phát triển bền vững và thực hiện cam kết về biến đổi khí hậu. Với sự quyết tâm của Chính phủ, sự tham gia tích cực của các doanh nghiệp và sự hỗ trợ từ cộng đồng quốc tế, Việt Nam hoàn toàn có thể đạt được mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, đồng thời mở ra một tương lai năng lượng sạch và bền vững cho đất nước.

Chuyển đổi năng lượng tái tạo và ứng dụng công nghệ tiên tiến trong lĩnh vực năng lượng đang là hướng đi quan trọng cho sự phát triển bền vững của Việt Nam.

E-fuel, một loại nhiên liệu sạch được kỳ vọng sẽ thay thế xăng dầu trong tương lai, đang ngày càng thu hút sự quan tâm của cộng đồng quốc tế. Công nghệ sản xuất e-fuel đang phát triển nhanh chóng và được xem là một giải pháp tiềm năng để giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.

E-fuel được tạo ra thông qua quá trình điện phân nước để sản xuất hydro, sau đó kết hợp hydro với carbon dioxide lấy từ khí quyển. Quá trình này tạo ra một loại nhiên liệu có thể sử dụng trực tiếp trong các phương tiện giao thông, mà không cần phải thay đổi cơ bản động cơ hiện tại. Điều này làm cho e-fuel trở thành một lựa chọn hấp dẫn cho việc giảm thiểu khí thải carbon trong lĩnh vực giao thông vận tải.

Một trong những ưu điểm chính của e-fuel là khả năng giảm thiểu đáng kể khí thải carbon. Khi được đốt cháy, e-fuel chỉ phát thải carbon dioxide và nước, giúp giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu. Hơn nữa, e-fuel có thể được sản xuất từ các nguồn năng lượng tái tạo như năng lượng mặt trời hoặc năng lượng gió, giúp giảm thiểu sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch.

Châu Âu đang đẩy mạnh nghiên cứu và phát triển e-fuel như một giải pháp thay thế cho nhiên liệu hóa thạch. Các nhà khoa học và kỹ sư đang làm việc tích cực để cải thiện hiệu suất và giảm chi phí sản xuất e-fuel, nhằm đưa công nghệ này vào sử dụng rộng rãi trong tương lai gần. Một số quốc gia châu Âu đã bắt đầu đầu tư vào các dự án sản xuất e-fuel, với mục tiêu giảm thiểu khí thải carbon và đạt được các mục tiêu về biến đổi khí hậu.

Để đưa e-fuel vào sử dụng rộng rãi, các chuyên gia đang tập trung vào việc cải thiện hiệu suất sản xuất và giảm chi phí. Điều này đòi hỏi sự phát triển của các công nghệ mới và hiệu quả hơn, cũng như sự đầu tư vào cơ sở hạ tầng sản xuất e-fuel. Tuy nhiên, với sự quan tâm và đầu tư ngày càng tăng, e-fuel đang trở thành một trong những giải pháp tiềm năng nhất để giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu và chuyển đổi sang một tương lai năng lượng sạch hơn.

Hiện tại, nhiều quốc gia và tổ chức đang tích cực nghiên cứu và phát triển công nghệ sản xuất e-fuel. Các dự báo về tương lai của e-fuel đang rất tích cực, với nhiều dự đoán rằng e-fuel sẽ trở thành một trong những nguồn năng lượng chính trong những thập kỷ tới.

Làn sóng sa thải trong lĩnh vực năng lượng tái tạo tại Mỹ đã bắt đầu từ quyết định của New Leaf Energy, một công ty năng lượng mặt trời có trụ sở tại bang Massachusetts. Công ty này đã quyết định cắt giảm 41 trong tổng số 217 nhân viên, tương đương với gần 20% lực lượng lao động của mình. CEO Dan Berwick cho biết việc cắt giảm nhân sự này là cần thiết để công ty có thể duy trì sự ổn định trong bối cảnh chính sách năng lượng tái tạo của chính phủ liên bang đang trải qua những thay đổi quan trọng.

Những thay đổi trong chính sách năng lượng tái tạo của Mỹ bắt nguồn từ Đạo luật Giảm lạm phát (IRA) dưới thời Tổng thống Joe Biden, cho phép các hộ gia đình lắp đặt hệ thống năng lượng mặt trời được hưởng tín dụng thuế liên bang lên đến 30% tổng chi phí lắp đặt cho đến năm 2032. Tuy nhiên, Đạo luật thuế đẹp, còn được biết đến với tên gọi khác do chính quyền Tổng thống Donald Trump đưa ra, yêu cầu các dự án phải bắt đầu xây dựng trước tháng 7 năm 2026 để được hưởng chính sách ưu đãi. Sự không chắc chắn về chính sách đã khiến nhiều công ty trong lĩnh vực năng lượng tái tạo phải thu hẹp quy mô hoạt động.

New Leaf Energy không phải là công ty duy nhất trải qua làn sóng sa thải. Pine Gate Renewables, một nhà phát triển dự án năng lượng mặt trời và lưu trữ tại Bắc Carolina, cũng được cho là đã sa thải 15% nhân sự của mình. Tương tự, Southern Energy Management cũng đang cân nhắc kế hoạch sa thải từ 50 đến 55 nhân viên.

Theo Bloomberg, trích dẫn thông tin từ công ty nghiên cứu Enverus, nếu không có khoản tín dụng thuế, chỉ khoảng 30% trong số các dự án năng lượng mặt trời đã được lên kế hoạch có thể cung cấp mức giá cạnh tranh và được kỳ vọng sẽ tồn tại. Con số này đối với các dự án điện gió là 57%. Hiệp hội Công nghiệp Năng lượng Mặt trời ước tính rằng khoảng 300.000 người trong lĩnh vực này sẽ mất việc trong vài năm tới. Riêng tại bang Massachusetts, số lao động mất việc dự kiến lên tới 6.100 người.

Frank Callahan, chủ tịch Công đoàn Xây dựng Massachusetts, bày tỏ quan ngại rằng đạo luật mới sẽ loại bỏ hàng ngàn cơ hội việc làm. Ông cũng cho biết một số dự án điện gió ngoài khơi đã bị đình trệ và nhiều dự án khác có thể bị hoãn lại. Bloomberg đã đưa tin về tình hình này.

Một số chuyên gia nhận định rằng đạo luật này dường như là một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng mất việc làm lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ. Công ty nghiên cứu Energy Innovation dự báo rằng đạo luật này có thể khiến công suất điện của Mỹ giảm 300 GW vào thời điểm nhu cầu điện đang tăng trở lại sau hai thập niên, do sự phát triển của trung tâm dữ liệu và công nghệ trí tuệ nhân tạo.

Việt Nam đang nổi lên như một điểm sáng trong lĩnh vực năng lượng tái tạo, với tiềm năng to lớn về điện mặt trời, điện gió ngoài khơi, sinh khối và hydrogen xanh. Tuy nhiên, để biến tiềm năng thành hiện thực, hành lang pháp lý cho năng lượng tái tạo tại Việt Nam cần được hoàn thiện.

Theo các chuyên gia, Việt Nam sở hữu tiềm năng điện mặt trời lên đến 963.000 MW, với số giờ nắng trung bình hàng năm cao, đặc biệt là ở các tỉnh miền Trung và miền Nam. Về điện gió, Việt Nam có tiềm năng điện gió lớn nhất Đông Nam Á, với tổng tiềm năng ước đạt 513.360 MW, theo Ngân hàng Thế giới.

Mặc dù có tiềm năng lớn, nhưng các chính sách liên quan đến năng lượng tái tạo tại Việt Nam đang phân tán ở nhiều luật, dẫn đến sự chồng chéo và thiếu phối hợp liên ngành. Các rào cản khác bao gồm cơ chế đấu thầu, giá điện, hợp đồng mua bán điện còn thiếu minh bạch và hay thay đổi, khiến rủi ro tài chính tăng cao. Hệ thống truyền tải chưa sẵn sàng để tiếp nhận lượng điện phân tán từ các nguồn tái tạo.

Nhìn ra thế giới, các quốc gia như Đức, Trung Quốc, Hàn Quốc đã ban hành Luật Năng lượng tái tạo từ rất sớm, tạo nên bước ngoặt chiến lược cho quá trình chuyển dịch. Luật không chỉ đóng vai trò là công cụ điều tiết thị trường, mà còn là lời cam kết dài hạn của Chính phủ với người dân và doanh nghiệp.

Các chuyên gia cho rằng, cần phải tích hợp nhiều yếu tố tiên tiến vào Luật Năng lượng tái tạo, vừa bảo đảm nguyên tắc ưu tiên năng lượng sạch, vừa thúc đẩy cạnh tranh minh bạch, chia sẻ lợi ích công bằng giữa nhà đầu tư và cộng đồng. Luật cần đưa ra quy định rõ ràng về quy hoạch tổng thể quốc gia cho các nguồn năng lượng tái tạo, cơ chế xác lập giá theo thị trường có điều tiết, cơ chế chia sẻ rủi ro và ưu đãi tín dụng.

TS. Hoàng Xuân Quốc, Phó Trưởng Ban Tư vấn và Phản biện Hội Dầu khí Việt Nam nhận định, việc xây dựng một hành lang pháp lý đủ mạnh và hoàn thiện cho sự phát triển năng lượng tái tạo là cần thiết. Bà Phạm Thuý Chinh, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội cũng cho rằng, việc ban hành Luật về năng lượng tái tạo là hết sức cần thiết, giúp giải quyết những bất cập, chưa đồng bộ trong hệ thống pháp luật.

Việc ban hành Luật Năng lượng tái tạo không những giải quyết bài toán chính sách mà còn là hiện thực hoá quyết tâm chính trị trong chuyển đổi năng lượng. Đây cũng là bước đi chiến lược để kích hoạt hàng loạt dự án đang chờ cơ chế, khơi thông dòng vốn quốc tế, tạo dựng hệ sinh thái năng lượng sạch và củng cố vị thế Việt Nam trong bản đồ chuyển đổi năng lượng toàn cầu.

Báo Chính phủ và các tổ chức năng lượng trong và ngoài nước đã và đang tích cực hỗ trợ Việt Nam trong việc hoàn thiện chính sách năng lượng tái tạo, cùng với việc Ngân hàng Thế giới hỗ trợ xây dựng các dự án năng lượng tái tạo tại Việt Nam.