Một bức ảnh lan truyền rộng rãi trên mạng xã hội Facebook từ ngày 4 tháng 7 đã thu hút sự chú ý của đông đảo người dùng với câu chuyện về một nhạc công violin tên Henek. Theo bài đăng, Henek bị ép buộc tham gia dàn nhạc tại một trại tập trung và có nhiệm vụ chơi đàn trong khi các bạn tù bị dẫn đến phòng hơi ngạt.

Bài đăng đi kèm với một bức ảnh và nêu rõ rằng Henek đã khóc khi chơi bản ‘Serenade của Schubert’, trong khi cây đàn run rẩy trong tay. Một cô gái trong ảnh quay lại và thì thầm ‘Âm nhạc của anh là điều cuối cùng tôi lắng nghe. Cảm ơn’. Bức ảnh cho thấy một người đàn ông gầy gò đang chơi violin, phía sau là những người gầy gò khác.

Thông tin trong bài đăng còn cho biết Henek đã sống sót qua chiến tranh nhưng sau đó không bao giờ chạm đến chiếc violin nữa. Tuy nhiên, sau quá trình kiểm chứng và xác minh của AFP vào ngày 1 tháng 8, kết quả cho thấy hình ảnh đang lan truyền là sản phẩm của trí tuệ nhân tạo (AI) và câu chuyện về Henek hoàn toàn bịa đặt.

Mặc dù các nhạc công có mặt trong cuộc sống bên trong các trại tập trung của Đức quốc xã, nhưng bức ảnh lan truyền hiện tại không mô tả một sự kiện thực tế. Có nhiều điểm không nhất quán về thị giác trong ảnh, cho thấy đây là sản phẩm được tạo ra bằng AI. Những chi tiết như ngón tay của ‘Henek’ có kích thước không đồng đều và trông vuông vắn, một người đàn ông phía sau chỉ có ba ngón tay, và dây thứ tư của đàn violin biến mất trong bức ảnh.

Ngoài ra, tóc của ‘Henek’ dài trong khi những người khác đều cạo đầu, và quần áo của họ không phù hợp với quy định trong các trại tập trung của Đức quốc xã. Đặc biệt, tù nhân trong trại Auschwitz năm 1943 đều phải xăm số hiệu trên cánh tay.

Các chuyên gia của AFP đã sử dụng công cụ phát hiện AI và cho kết quả lên đến 99,9% rằng hình ảnh do AI tạo ra. Ngoài ra, việc tìm kiếm trên mạng cũng chỉ ra rằng ‘Henek’ là một trong nhiều nhân vật tưởng tượng trong các câu chuyện bịa đặt về các nhạc công violin.

Hiện tượng này là hệ quả của xu hướng tạo nội dung bằng AI để kiếm tiền, thường nhắm vào sự cảm thông của người phương Tây đối với thảm họa Holocaust, một sự kiện lịch sử đau thương khiến 6 triệu người Do Thái thiệt mạng. Bảo tàng nhà nước Auschwitz-Birkenau tại Ba Lan đã lên tiếng cảnh báo về việc lan truyền hình ảnh giả do AI tạo ra, có thể bóp méo lịch sử và xúc phạm ký ức của nạn nhân Holocaust.

Bảo tàng đã gửi yêu cầu lên Meta, chủ sở hữu Facebook, nhưng vẫn chưa nhận được phản hồi. Việc kiểm chứng và xác minh thông tin trở nên quan trọng hơn bao giờ hết trong thời đại thông tin số, để ngăn chặn sự lan truyền của thông tin sai lệch và đảm bảo sự tôn trọng đối với các sự kiện lịch sử.

Người dẫn chương trình truyền hình Elaine Crowley đã lên tiếng về việc hình ảnh của cô bị sử dụng trong một kế hoạch lừa đảo giảm cân, khiến hàng ngàn người bị lừa đảo. Nữ dẫn chương trình truyền hình của Virgin Media Ireland AM đã chia sẻ về việc cô đã truy đuổi một kẻ lừa đảo trên internet đến Quần đảo Cayman sau khi hình ảnh của cô bị sử dụng để lừa đảo người dân.

Tuần này, Elaine Crowley cũng đã công khai vạch trần một kế hoạch lừa đảo giảm cân khác sử dụng hình ảnh giả của cô. Cô đã đăng một bức ảnh selfie cho thấy phần giữa của cơ thể mình. Trong một cuộc phỏng vấn với Sunday World, Elaine cho biết cô đã nhận được nhiều tin nhắn từ người dân hỏi về việc cô có tham gia một chương trình giảm cân hay không.

Sau đó, một người đã gửi cho cô một ảnh chụp màn hình và cô gần như ngã xuống sofa vì cười. Cô cho biết: ‘Làm thế nào mà bất kỳ ai cũng có thể nghĩ rằng đó là tôi! Tôi nghĩ đó là điều hài hước nhất, nhưng sau đó tôi nhận ra rằng có một số người bị lừa đảo.’

Elaine đã quyết định đăng một bài viết để cảnh báo người dân về kế hoạch lừa đảo này. Cô cũng cho biết cô đã từng là nạn nhân của kế hoạch lừa đảo trực tuyến trước đây. ‘Đầu tiên, tôi bị lừa đảo khi bán viên giảm cân và tôi đã đuổi theo công ty đến Quần đảo Cayman và đe dọa hành động pháp lý,’ cô tiết lộ.

‘Việc đó đã mất vài tuần, nhưng có những người bị lừa đảo hàng ngàn euro vì họ đã đăng ký một liều viên giảm cân và sau đó bị rút tiền trực tiếp hàng tháng mà không biết.’

Elaine cho biết cô muốn có đủ khả năng để truy cứu trách nhiệm những gã khổng lồ truyền thông xã hội. Cô cũng hy vọng sẽ có thể giúp người dân tránh bị lừa đảo trong tương lai.

Sunday World là tờ báo đầu tiên đưa tin vềเรื่อง này.