Ngày 17/7, chị N., 38 tuổi, ở Hà Nội, đã nhận được một cuộc điện thoại từ một người tự xưng là nhân viên giao hàng. Người này thông báo rằng chị có một đơn hàng và yêu cầu chị chuyển khoản 10.000 đồng. Sau đó, đối tượng đã hướng dẫn chị hủy đăng ký hội viên giao hàng và chuyển khoản nhầm. Khi chị thao tác theo hướng dẫn, tài khoản của chị đã bị trừ 1,5 tỷ đồng.

Thủ đoạn trên là một hồi chuông cảnh báo về một loại tội phạm mạng đang tiến hóa rất nhanh, hoạt động có tổ chức, và len lỏi vào từng giao dịch thương mại điện tử. Thượng tá Đào Trung Hiếu, Tiến sĩ Tội phạm học, cho rằng điểm nguy hiểm nhất của chiêu lừa ‘shipper giả’ nằm ở chỗ các đối tượng không hành động theo những kịch bản cũ kỹ, sơ sài như trước đây, mà liên tục biến đổi cách tiếp cận, đánh thẳng vào tâm lý tin tưởng của người dùng.

Các đối tượng xấu luôn tìm cách bắt kịp hành vi mua sắm trực tuyến của người dân để giăng bẫy, từ giả danh nhân viên giao hàng đến giả mạo tổng đài chăm sóc khách hàng, gửi đường link tra cứu đơn hàng hay thậm chí giả dạng sàn thương mại điện tử. Điều khiến người bị hại dễ mắc lừa chính là việc dữ liệu đơn hàng, từ tên, địa chỉ, số điện thoại, đến giá trị món hàng, hoàn toàn trùng khớp với đơn thật mà họ đang chờ nhận.

Thượng tá Đào Trung Hiếu nhận định, nhiều người chủ quan nghĩ rằng vài chục nghìn đồng không đáng kể, nhưng thực chất, đó là cái bẫy mở cửa cho tội phạm công nghệ cao. Đường link hoặc mã QR mà đối tượng gửi tới thường chứa mã độc, cài vào điện thoại để chiếm quyền điều khiển ứng dụng ngân hàng. Hoặc nguy hiểm hơn, các trang web giả mạo yêu cầu nhập OTP, thực chất là hành vi ủy quyền vô tình cho kẻ gian rút toàn bộ tiền trong tài khoản.

Vấn nạn rò rỉ dữ liệu cá nhân là một vấn đề nghiêm trọng. Thông tin cá nhân của người dùng không còn an toàn như nhiều người tưởng. Dữ liệu bị rò rỉ từ 3 nguồn chính: Nội bộ các sàn thương mại điện tử hoặc đơn vị vận chuyển; các website và ứng dụng kém bảo mật nơi người dùng vô tình để lại thông tin; thị trường mua bán ‘data rác’ diễn ra công khai trên mạng xã hội.

Với vài trăm nghìn đồng, các nhóm lừa đảo có thể sở hữu hàng nghìn bộ dữ liệu chi tiết, từ đó dựng lên câu chuyện lừa đảo khớp tới 90-100% sự thật, khiến người nhận tin tưởng gần như tuyệt đối. Khi niềm tin bị khai thác làm công cụ gây án, mọi cảnh báo chung chung trở nên vô nghĩa nếu không có kỹ năng phòng vệ cụ thể.

Trước thực trạng này, Thượng tá Hiếu khuyến cáo người dùng cần cảnh giác và tự bảo vệ mình. Người dùng cần nhớ nguyên tắc cơ bản: Không chuyển tiền trước cho shipper lạ, không bấm vào đường link hoặc quét QR từ tin nhắn không rõ nguồn gốc, không cung cấp mã OTP hay mật khẩu ngân hàng cho bất kỳ ai. Hãy kiểm tra đơn hàng trực tiếp trên ứng dụng chính thức, ưu tiên thanh toán khi nhận hàng và bật bảo mật đa lớp cho tài khoản ngân hàng.

Tuy nhiên, Tiến sĩ Tội phạm học cũng chia sẻ về một vấn đề đáng lo hơn, là nhóm bị tội phạm nhắm đến nhiều nhất chính là học sinh, sinh viên và người trẻ tuổi, vốn thành thạo công nghệ nhưng thiếu kỹ năng kiểm chứng thông tin. Việc giáo dục kỹ năng tự vệ số cần được triển khai khẩn cấp, bài bản, như một môn học bắt buộc trong trường học và cộng đồng, để thế hệ trẻ có thể tự bảo vệ mình trước những kịch bản lừa đảo tinh vi ngày càng xuất hiện dày đặc.

Cảnh báo về phần mềm gián điệp SparkKitty nhắm vào người dùng iPhone và Android đang được các cơ quan chức năng phát đi. Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (PA05) Công an TP.HCM vừa thông báo về sự xuất hiện của một phần mềm gián điệp mới, SparkKitty, có khả năng đe dọa đến dữ liệu cá nhân và tài sản của người dùng.

Theo thông tin từ các chuyên gia bảo mật của Kaspersky, SparkKitty có khả năng tấn công trên cả hai nền tảng iOS và Android phổ biến hiện nay. Phần mềm này sử dụng công nghệ nhận diện ký tự quang học (OCR) để quét toàn bộ ảnh chụp màn hình trong thư viện ảnh của người dùng. Mục đích chính là tìm kiếm các dữ liệu nhạy cảm như mật khẩu, mã khôi phục ví tiền điện tử, và các thông tin quan trọng khác.

Sau khi thu thập thông tin, SparkKitty sẽ gửi dữ liệu bị đánh cắp về máy chủ do tin tặc điều khiển. Điều này tạo ra một rủi ro lớn về bảo mật cho người dùng nếu họ đã cài đặt ứng dụng này trên thiết bị của mình.

Để bảo vệ thông tin cá nhân, PA05 đưa ra cảnh báo và khuyến cáo người dùng cần gỡ ngay ứng dụng SparkKitty khỏi thiết bị nếu đã tải về. Đồng thời, cơ quan chức năng cũng phát đi lời khuyên về các biện pháp phòng tránh. Cụ thể, người dùng không nên lưu trữ hình ảnh chứa thông tin nhạy cảm trên điện thoại.

Tuyệt đối không cài đặt các ứng dụng không rõ nguồn gốc, và hạn chế cấp quyền truy cập thư viện ảnh cho các ứng dụng không đáng tin cậy. Bên cạnh đó, người dân nên thường xuyên kiểm tra lại danh sách quyền truy cập của các ứng dụng đã cài đặt trên điện thoại.

Nếu phát hiện các ứng dụng đáng ngờ hoặc nghi ngờ bị xâm phạm dữ liệu cá nhân, người dùng cần liên hệ ngay với cơ quan công an để được hỗ trợ và xử lý kịp thời. Điều này giúp đảm bảo an toàn thông tin cá nhân trong thời đại công nghệ số hiện nay.

Trước những mối đe dọa từ các phần mềm độc hại như SparkKitty, việc nâng cao nhận thức và áp dụng các biện pháp bảo vệ thông tin cá nhân là hết sức cần thiết. Người dùng nên luôn cảnh giác khi sử dụng các ứng dụng và giữ cho thiết bị của mình được cập nhật và bảo mật.

Trong thời đại công nghệ số hiện nay, việc lắp đặt camera an ninh tại các hộ gia đình đã trở thành một xu hướng phổ biến nhằm đảm bảo an toàn và bảo vệ tài sản. Tuy nhiên, đi cùng với đó là một thực trạng đáng lo ngại: nhiều cảnh quay sinh hoạt riêng tư của các gia đình đã bị phát tán trên mạng internet, thậm chí bị rao bán trên các diễn đàn hack. Điều này không chỉ dừng lại ở việc xâm phạm quyền riêng tư mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ về mặt an ninh mạng.

Ghi nhận từ các trường hợp đã xảy ra cho thấy, không ít video được trích xuất từ camera gia đình đã bị chia sẻ và lan truyền trong các hội nhóm trên mạng xã hội. Những video này không chỉ ghi lại những khoảnh khắc riêng tư của các cặp vợ chồng mà còn bao gồm cả hình ảnh của trẻ em trong phòng ngủ. Đặc biệt, nhiều nạn nhân không hề hay biết rằng camera của họ đã bị xâm nhập và theo dõi trong thời gian dài. Một trường hợp tại TP Hồ Chí Minh mới đây đã khiến người dùng cảm thấy sốc khi nhận được video quay lại cảnh sinh hoạt trong chính căn bếp của mình từ một người bạn. Sau khi tiến hành tìm hiểu, người này phát hiện nhiều video khác của gia đình mình cũng đã bị phát tán. Điều đó đã khiến nạn nhân này thể hiện sự hoang mang và lo lắng về việc các video riêng tư của gia đình có thể bị chia sẻ rộng rãi, ảnh hưởng đến uy tín và công việc của vợ mình hay không.

Thực tế cho thấy, nhiều hội nhóm trên mạng xã hội đã hình thành để chia sẻ và rao bán video từ camera gia đình. Các thành viên trong nhóm có thể tham gia với mức phí từ vài trăm nghìn đến hàng triệu đồng để truy cập vào những video “đặc sắc”, bao gồm cả những video từ camera của người nổi tiếng. Một số cá nhân còn rao bán quyền truy cập vào hệ thống camera của nhiều gia đình, cửa hàng và tiệm spa cho những người có nhu cầu bệnh hoạn. Điều này không chỉ là một sự xâm phạm nghiêm trọng đến quyền riêng tư của các cá nhân mà còn vi phạm pháp luật về bảo mật thông tin và an ninh mạng.

Theo thống kê từ Bộ Khoa học và Công nghệ, hiện có hơn 800.000 camera giám sát tại Việt Nam đang bị chia sẻ dữ liệu hình ảnh công khai trên Internet, với 360.000 camera có nguy cơ bị tấn công. Nguyên nhân chủ yếu là do sự chủ quan và thiếu hiểu biết của người dùng trong việc bảo mật camera an ninh. Nhiều người chỉ quan tâm đến việc lắp đặt mà không chú ý đến việc bảo vệ tài khoản và mật khẩu, tạo điều kiện cho kẻ xấu dễ dàng xâm nhập. Sự chủ quan này đã tạo ra một lỗ hổng lớn trong việc bảo vệ thông tin cá nhân và quyền riêng tư của các gia đình.

Các chuyên gia an ninh mạng khuyến cáo người dùng cần cẩn trọng khi sử dụng camera an ninh, đặc biệt là không nên mua các sản phẩm không rõ nguồn gốc hoặc đã qua sử dụng. Ngoài ra, các thiết bị công nghệ khác có gắn camera cũng có thể trở thành mục tiêu của tội phạm mạng, đặc biệt là những thiết bị dành cho trẻ em. Do đó, nâng cao ý thức về an ninh mạng và thực hiện các biện pháp bảo vệ thông tin cá nhân là điều cần thiết để giảm thiểu rủi ro.

Để bảo vệ sự riêng tư của gia đình, người dùng cần nâng cao ý thức về an ninh mạng, thường xuyên kiểm tra và cập nhật phần mềm cho các thiết bị cũng như sử dụng mật khẩu mạnh. Đặc biệt, không chia sẻ thông tin cá nhân một cách tùy tiện. Bên cạnh đó, việc tuyên truyền và giáo dục về an ninh mạng cũng cần được đẩy mạnh để nâng cao nhận thức của cộng đồng về vấn đề này. An ninh mạng là trách nhiệm của cả cộng đồng, và mỗi cá nhân cần có những hành động cụ thể để bảo vệ mình và những người xung quanh.

Trong thời đại chuyển đổi số hiện nay, việc áp dụng công nghệ vào mọi mặt của cuộc sống đã mở ra những cơ hội mới nhưng cũng đồng thời tạo ra những rủi ro về an ninh mạng mà mỗi người dùng internet cần phải chú ý. Khi thông tin và dữ liệu trở thành tài sản quý giá, việc trang bị kỹ năng phòng vệ cơ bản để bảo vệ bản thân và góp phần giữ vững an ninh mạng quốc gia là điều cần thiết đối với mỗi công dân số.

Mạng xã hội, nơi chứa đựng nhiều thông tin cá nhân, đang trở thành mảnh đất nguy hiểm nếu người dùng không có kỹ năng bảo vệ thông tin cá nhân một cách hiệu quả. Để đảm bảo an toàn, người dùng cần lưu ý không chia sẻ thông tin cá nhân nhạy cảm trên mạng xã hội, và luôn đặt mật khẩu mạnh, bật xác thực hai yếu tố để tăng cường bảo mật cho các tài khoản trực tuyến của mình. Ngoài ra, việc cẩn thận khi tải xuống các tập tin không rõ nguồn gốc cũng giúp ngăn chặn những rủi ro tiềm ẩn từ các phần mềm độc hại.

Không gian mạng dễ bị thao túng bởi tin giả và các luận điệu sai trái, vì vậy công dân số cần có kỹ năng kiểm chứng thông tin trước khi chia sẻ. Điều này không chỉ giúp ngăn chặn sự lan truyền của thông tin sai lệch mà còn góp phần xây dựng một môi trường mạng lành mạnh và tin cậy. Không chỉ vậy, người dùng cần hiểu rõ về quyền riêng tư và trách nhiệm pháp lý khi sử dụng mạng. Thực tế, mọi hành vi sử dụng mạng đều để lại dấu vết và có thể bị xử lý nếu vi phạm pháp luật.

Những hành vi như tung tin sai sự thật, xâm phạm danh dự người khác, hay chia sẻ nội dung độc hại có thể dẫn đến truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc xử phạt hành chính. Do đó, việc học cách sử dụng mạng một cách có trách nhiệm và tuân thủ pháp luật là điều quan trọng. Điều này không chỉ giúp bảo vệ bản thân mà còn góp phần duy trì trật tự và an toàn trên không gian mạng.

Để tự vệ trong không gian mạng, công dân số cần trang bị kiến thức và các công cụ công nghệ cần thiết. Việc cài đặt phần mềm diệt virus, thường xuyên cập nhật hệ điều hành, kiểm tra quyền truy cập của các ứng dụng và không cấp quyền cho phần mềm không rõ nguồn gốc là những bước cơ bản giúp bảo vệ thiết bị và dữ liệu cá nhân. Theo dõi các cảnh báo an ninh mạng từ cơ quan chức năng cũng là điều cần thiết để chủ động ứng phó với các mối đe dọa.

Trong xã hội số, mỗi người dân đều đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái an ninh mạng quốc gia. Trang bị kỹ năng phòng vệ trên không gian mạng không chỉ giúp bảo vệ bản thân mà còn thể hiện trách nhiệm với cộng đồng và đất nước. Một công dân số an toàn chính là nền tảng cho một quốc gia số vững mạnh, và cùng nhau, chúng ta có thể xây dựng một môi trường mạng an toàn và đáng tin cậy.