Ngày 22-6, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố rút Mỹ khỏi Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc (UNESCO) vào cuối năm 2026. Lý do được ông Trump đưa ra là UNESCO theo đuổi các giá trị không phù hợp với chính sách “nước Mỹ trước tiên” của ông. Đây là lần thứ hai Mỹ rút khỏi tổ chức này, sau khi ông Trump thực hiện động thái tương tự trong nhiệm kỳ đầu tiên và sau đó bị đảo ngược dưới thời Tổng thống Joe Biden. Việc rút khỏi UNESCO sẽ có hiệu lực từ ngày 31-12-2026.
Phát ngôn viên Nhà Trắng Anna Kelly cho biết quyết định của ông Trump xuất phát từ việc UNESCO ủng hộ các giá trị văn hóa và xã hội mà Washington cho là chia rẽ và không phù hợp với chính sách mà người dân Mỹ đã lựa chọn. Bộ Ngoại giao Mỹ cũng khẳng định việc ở lại UNESCO không phục vụ lợi ích quốc gia, vì cơ quan này được cho là thúc đẩy chủ nghĩa toàn cầu và chương trình nghị sự mang màu sắc ý thức hệ trái ngược với chính sách đối ngoại ưu tiên nước Mỹ.
Tổng Giám đốc UNESCO Audrey Azoulay bày tỏ sự tiếc nuối sâu sắc về quyết định của ông Trump nhưng khẳng định tổ chức đã lường trước và có sự chuẩn bị. Bà Azoulay cho biết Mỹ hiện chỉ đóng góp khoảng 8% ngân sách của tổ chức, và UNESCO đã đa dạng hóa nguồn tài trợ. Tuy nhiên, tổ chức văn hóa Liên Hợp Quốc cho biết việc Mỹ rút khỏi UNESCO sẽ ảnh hưởng nhất định tới một số chương trình do Washington tài trợ.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron viết trên mạng xã hội X: “Chúng tôi kiên định ủng hộ UNESCO, người bảo vệ phổ quát của khoa học, đại dương, giáo dục, văn hóa và di sản thế giới”. Ông Macron cũng nhấn mạnh rằng việc Mỹ rút lui sẽ không làm suy giảm cam kết của Pháp đối với những người đang đấu tranh vì các giá trị này.
Như vậy, quyết định rút khỏi UNESCO của Tổng thống Trump đã gây ra nhiều phản ứng từ cộng đồng quốc tế. Trong khi Mỹ cho rằng tổ chức này không phục vụ lợi ích quốc gia, các nước khác như Pháp lại tuyên bố sẽ tiếp tục ủng hộ và bảo vệ các giá trị mà UNESCO đang thúc đẩy. Việc rút khỏi tổ chức này cũng đặt ra câu hỏi về tương lai của hợp tác quốc tế trong lĩnh vực giáo dục, khoa học và văn hóa.
Trước đó, Mỹ đã từng rút khỏi UNESCO vào năm 2017, dưới thời Tổng thống Trump, với lý do tương tự. Tuy nhiên, dưới thời Tổng thống Joe Biden, Mỹ đã quay trở lại tổ chức này. Việc rút khỏi UNESCO lần thứ hai của Mỹ có thể sẽ gây ra nhiều tranh cãi và ảnh hưởng đến quan hệ của Mỹ với cộng đồng quốc tế.
UNESCO là một tổ chức chuyên ngành của Liên Hợp Quốc, được thành lập vào năm 1945 với mục tiêu thúc đẩy hợp tác quốc tế trong lĩnh vực giáo dục, khoa học, văn hóa và truyền thông. Tổ chức này có 193 quốc gia thành viên và đặt trụ sở tại Paris, Pháp.