Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đang triển khai một chiến lược mới nhằm tạo sức ép buộc Nga phải đồng ý ngừng bắn ở Ukraine, thông qua việc tăng cường xuất khẩu vũ khí hiện đại cho các đồng minh NATO. Chiến lược này được gọi là “vũ khí đổi hòa bình”. Đại sứ Mỹ tại NATO, Matthew Whitaker, cho biết Washington sẽ tập trung vào việc cung cấp khí tài cho các đồng minh NATO, từ đó tạo ra đòn bẩy chính trị – quân sự buộc Điện Kremlin phải trở lại bàn đàm phán.
Ông Whitaker khẳng định rằng Tổng thống Trump là một nhà gìn giữ hòa bình và việc bán vũ khí Mỹ cho các đồng minh NATO giúp tạo sức ép buộc Nga quay lại bàn đàm phán và đảm bảo một lệnh ngừng bắn lâu dài. Mô hình này giúp tránh tình trạng thiếu hụt khí tài trong khối, đồng thời tối ưu hóa nguồn lực của Mỹ. Với năng lực sản xuất vũ khí tinh vi hàng đầu thế giới, Mỹ đang có lợi thế để thực hiện chiến lược này.
Ukraine hiện đang muốn có những khí tài hiện đại của Mỹ để tự vệ trước các cuộc tấn công dữ dội của Nga. Tổng thống Trump cũng đã nhấn mạnh rằng xung đột Ukraine sẽ không thể kết thúc trên chiến trường, và giải pháp cuối cùng phải đến từ bàn đàm phán. Việc bán vũ khí cho NATO không chỉ giúp Mỹ tạo sức ép mà còn là “một cơ hội tài chính lớn” cho nước này, cho phép thu hồi phần nào chi phí mà người nộp thuế Mỹ đã chi ra cho cuộc chiến.
Đại sứ Whitaker cũng tiết lộ rằng đặc phái viên của ông Trump, doanh nhân Steve Witkoff, sẽ có mặt tại Moscow vào cuối tuần này, với kỳ vọng chuyến đi có thể mang lại “một số kết quả” trong việc thu hẹp bất đồng giữa Washington và Điện Kremlin. Chiến lược “vũ khí đổi hòa bình” của chính quyền Trump vừa là phép thử cho khả năng điều phối trong NATO, vừa là thông điệp gửi tới Moscow rằng các lựa chọn ngoại giao vẫn còn, nhưng sẽ được đặt trên nền tảng sức mạnh răn đe quân sự.
Trong bối cảnh Mỹ và châu Âu đang tìm kiếm các kênh gây sức ép đa tầng với Nga, chiến lược của chính quyền Trump đang tạo nên một đòn bẩy mới trong nỗ lực gia tăng sức ép đối với Moscow. Thay vì chỉ viện trợ trực tiếp, Mỹ yêu cầu các đồng minh NATO chuyển giao khí tài hiện có cho Ukraine trong khi chính họ mua lại những trang bị Mỹ thay thế. Việc này vừa giúp tránh “lỗ hổng” trong các kho dự trữ của NATO, vừa biến việc tiếp tế thành đòn bẩy ngoại giao để buộc Nga ngồi vào bàn đàm phán.
Một số nhà phân tích cảnh báo về rủi ro dài hạn nếu Washington rút bớt cam kết hoặc trì hoãn chuyển giao, khoảng trống sẽ khó lấp đầy bởi sản xuất nội khối vẫn chưa đủ nhanh và cơ chế phân phối còn rời rạc. Để giải quyết vấn đề này, một số chuyên gia đề xuất rằng cần có một bộ chiến lược tương hỗ, bao gồm mua thêm trang bị từ Mỹ, tăng sản xuất ở châu Âu và tái đầu tư vào năng lực thiếu hụt.
Ngoài ra, việc tăng cường cung cấp vũ khí cũng được gắn với áp lực kinh tế và những tuyên bố đe dọa trừng phạt. Ông Trump công khai đặt ra “hạn chót” và đe dọa các thuế quan mạnh tay đối với Nga, đồng thời kêu gọi NATO và đồng minh tài trợ để “bù đắp” chi phí tiếp viện cho Ukraine. với các thông tin từ sẽ có chi tiết thêm