Ngày 19/7, miền Bắc chứng kiến sự xuất hiện của mưa dông diện rộng vào chiều hôm đó, với nhiều khu vực ghi nhận các hiện tượng thời tiết cực đoan như dông mạnh, lốc xoáy và gió giật mạnh. Tại một số khu vực, tình trạng mưa to đến rất to đã được ghi nhận cục bộ. Cụ thể, tại Quảng Ninh, trạm Cửa Ông đã đo được gió mạnh cấp 7, trong khi Bãi Cháy (Hạ Long) đạt cấp 10 và Bạch Long Vĩ (Hải Phòng) đạt cấp 8. Đáng chú ý, những cấp gió này tương đương với cường độ gió của bão và áp thấp nhiệt đới.
Theo thông tin từ Trung tâm Dự báo Khí tượng Thuỷ văn Quốc gia, trận mưa dông vào chiều ngày 19/7 không phải là do ảnh hưởng trực tiếp từ hoàn lưu của bão Wipha. Lúc đó, tâm bão Wipha đang nằm trên vùng biển Bắc Biển Đông, cách vịnh Hạ Long hơn 1000km về phía đông. Với đường kính khoảng 200-300km tính từ tâm bão, hoàn lưu của bão Wipha không trực tiếp tác động đến khu vực miền Bắc.
Nguyên nhân chính của hiện tượng mưa dông mạnh vào chiều ngày 19/7 ở Bắc Bộ và vịnh Bắc Bộ được xác định là do ảnh hưởng của dải hội tụ nhiệt đới, với trục đi qua khu vực Bắc Bộ. Kết hợp với điều kiện nhiệt độ cao trong 3 ngày qua, khu vực Bắc Bộ đã có dòng thăng mạnh trong điều kiện bất ổn định của khí quyển, gây ra mưa dông mạnh. Hệ thống siêu dông vùng nhiệt đới này bao gồm tổ hợp mây dông quy mô trung bình thường gây mưa rất to, kèm theo các hiện tượng thời tiết nguy hiểm như gió giật mạnh, sấm sét dữ dội, thậm chí cả mưa đá và vòi rồng.
Hệ thống siêu dông này có đường kính từ vài km đến vài trăm km, bao gồm nhiều cụm mây dông phát triển kết hợp lại thành một hệ thống lớn. Chúng có thể tồn tại trong nhiều giờ, thậm chí 12-24 giờ, mạnh hơn và lâu hơn so với dông đơn lẻ. Ngay sau khi ảnh hưởng đến miền Bắc, vùng mây dông này cũng tràn xuống khu vực Thanh Hoá đến Hà Tĩnh, gây mưa dông diện rộng kèm các hiện tượng thời tiết nguy hiểm như lốc, sét và gió giật mạnh trong tối ngày 19/7.
Một vấn đề đáng lo ngại là các cơn dông nhiệt không thể dự báo sớm, không chỉ ở Việt Nam mà còn trên toàn thế giới, do đặc điểm nhiễu động quy mô nhỏ và hình thành rất nhanh. Hiện nay, với sự hỗ trợ của trang thiết bị hiện đại như ảnh mây vệ tinh phân giải cao và radar thời tiết, cơ quan khí tượng có thể phát hiện được dông nhiệt. Tuy nhiên, do các hiện tượng này xảy ra quá nhanh, chỉ có thể cảnh báo trong thời gian cực ngắn, từ 45 phút đến 1 giờ đồng hồ.
Vì vậy, hiện tượng thời tiết này cực kỳ nguy hiểm, đặc biệt khi thường xảy ra vào giữa và cuối chiều, thời điểm nhiều người lưu thông trên đường. Việc cảnh báo kịp thời và chính xác là rất quan trọng để giảm thiểu rủi ro và thiệt hại cho người dân và tài sản.