Tại Vịnh Hạ Long, Quảng Ninh, thảm họa lật tàu Vịnh Xanh 58 đã gây ra một cú sốc lớn cho cộng đồng, cướp đi sinh mạng của 37 người và để lại những hậu quả đau thương không thể khắc phục. Trong không khí tang tóc và chia buồn, một số cá nhân đã lợi dụng mạng xã hội để dựng chuyện và chế ảnh sai sự thật liên quan đến thảm kịch này. Những hành động này không chỉ thể hiện sự thiếu tôn trọng và vô đạo đức mà còn có thể dẫn đến việc phải chịu trách nhiệm trước pháp luật.
Lượt truy cập và tương tác trên mạng xã hội tăng cao, nhưng đi cùng với đó là những thông tin sai lệch và bịa đặt. Luật sư Nguyễn Văn Tuấn, Giám đốc Công ty Luật TGS, Đoàn Luật sư TP Hà Nội, nhận định rằng việc sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để chế ảnh và dựng chuyện về thảm kịch nhằm mục đích tăng tương tác là hành vi vi phạm pháp luật và cần bị xử lý nghiêm. Đây không chỉ là hành động đi ngược lại với thuần phong mỹ tục và giá trị đạo đức cơ bản của xã hội mà còn gây ra những hệ lụy tiêu cực.
Chính phủ đã có các quy định cụ thể để xử lý những hành vi này. Theo Điều 101 Nghị định số 15/2020/NĐ-CP, các cá nhân hoặc tổ chức cung cấp và chia sẻ thông tin giả mạo, sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, hoặc xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân trên mạng xã hội sẽ bị xử phạt hành chính. Mức phạt đối với cá nhân vi phạm có thể lên đến 5-10 triệu đồng, còn với tổ chức vi phạm là 10-20 triệu đồng. Ngoài ra, những cá nhân và tổ chức này còn phải gỡ bỏ thông tin sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn do hành vi vi phạm của họ.
Trong trường hợp hành vi bịa đặt và chế ảnh sai sự thật gây ra hậu quả nghiêm trọng trong xã hội, như tạo ra sự hoang mang dư luận, gây phẫn nộ, bức xúc trong nhân dân, hoặc cản trở công tác cứu hộ, người vi phạm có thể bị xem xét trách nhiệm hình sự. Điều 331 Bộ luật Hình sự 2015 quy định về tội Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân. Mức phạt có thể áp dụng là phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm. Nếu hành vi gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội, thì người vi phạm có thể bị phạt tù từ 2-7 năm.
Trong bối cảnh thông tin sai lệch và bịa đặt lan tràn trên mạng xã hội, việc nâng cao nhận thức và áp dụng nghiêm ngặt các quy định pháp luật là điều cần thiết để bảo vệ quyền lợi của các cá nhân và tổ chức, cũng như duy trì môi trường mạng an toàn và lành mạnh. Đồng thời, cơ quan chức năng cần tăng cường công tác thanh tra, giám sát và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm để tạo ra một không gian mạng lành mạnh và an toàn cho cộng đồng.