Canh chua cá đuối xương rồng đã trở thành một biểu tượng ẩm thực độc đáo tại Quảng Bình, một tỉnh ven biển miền Trung Việt Nam. Món ăn này được chế biến từ xương rồng, một loại cây gai chi chít thường mọc phổ biến ở vùng ven biển, kết hợp với cá đuối tươi tạo nên hương vị ngon miệng và thú vị.
Thời điểm từ tháng 6 đến tháng 8 hàng năm là lúc lý tưởng để khám phá Quảng Bình, với nhiều địa điểm du lịch nổi tiếng như Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, hệ thống hang động bí ẩn, biển Nhật Lệ, bãi đá nhảy… Bên cạnh đó, tỉnh này còn sở hữu nhiều đặc sản độc đáo, trong đó có canh cá đuối xương rồng.
Cây xương rồng có khả năng thích nghi tốt với điều kiện khí hậu khắc nghiệt ở vùng ven biển, nơi có đất khô cằn và thiếu nước. Loại cây này không chỉ là một nguồn nguyên liệu quan trọng cho ẩm thực địa phương mà còn được sử dụng như một loại cây cảnh.
Trước đây, xương rồng thường được sử dụng như một món rau cứu đói trong những ngày biển động, khi người dân không thể ra khơi đánh bắt tôm cá. Ngày nay, xương rồng đã trở thành nguyên liệu chính trong nhiều món ăn ngon như gỏi xương rồng, xương rồng xào thịt bò, xương rồng xào tỏi, salad xương rồng, canh chua cá xương rồng…
Canh chua xương rồng có thể được nấu với nhiều loại cá như cá lóc, cá ngần, cá ngạnh, mực, nhưng phổ biến nhất vẫn là cá đuối. Người dân thường chọn xương rồng 5 cánh, hay còn gọi là xương rồng ngôi sao, vì chúng có ít vị chát và đẹp mắt.
Quá trình chế biến xương rồng rất quan trọng. Sau khi gọt sạch gai, xương rồng được thái thành lát mỏng, rửa qua nước muối và đôi khi chần qua nước sôi để giảm độ nhớt và vị chua.
Cá đuối tươi được thái thành khúc nhỏ, ướp với mắm, muối, gia vị, sau đó xào trên chảo nóng trước khi thêm xương rồng và nước sôi. Đầu bếp sau đó sẽ nêm nếm gia vị và thêm mùi tàu (ngò gai), hành lá để tạo hương thơm đặc trưng cho món ăn.
Xương rồng có vị chua nhẹ, thanh mát và dễ chịu, khác biệt với vị chua của các loại quả như sấu, khế hay lá giang. Miếng xương rồng được nấu chín có độ dai và giòn nhẹ, tạo cảm giác lạ miệng. Kết hợp với thịt cá đuối đậm đà và ngọt, tạo nên một món canh giải nhiệt lý tưởng sau một ngày vui chơi ở biển.
Hiện nay, các quán ăn dọc bờ biển ở Quảng Bình đều bán canh xương rồng, mỗi quán có một bí quyết chế biến riêng. Ngoài ra, xương rồng còn được biến tấu thành trà xương rồng, kết hợp với trà xanh hoa nhài, hoa quả tươi hoặc nước dừa, và thậm chí là mứt xương rồng.
Những biến tấu mới của xương rồng thể hiện sự sáng tạo và đa dạng của ẩm thực địa phương Quảng Bình. Với những đặc sản độc đáo như canh chua cá đuối xương rồng, Quảng Bình đang trở thành điểm đến hấp dẫn cho du khách yêu thích khám phá văn hóa và ẩm thực.
Việc chế biến xương rồng thành các món ăn mới không chỉ góp phần bảo tồn giá trị của loại cây này mà còn tạo ra cơ hội phát triển kinh tế cho người dân địa phương.
Khám phá ẩm thực Quảng Bình, du khách không chỉ được trải nghiệm hương vị độc đáo của canh chua cá đuối xương rồng mà còn có cơ hội tìm hiểu về cuộc sống và văn hóa của người dân ven biển.